Wat is goede vertegenwoordiging?
Goede vertegenwoordiging wil zeggen dat alleen voor een ander wordt gesproken voor zover die ander dat zelf heeft opgedragen, of voor zover door de rechter is beschikt. Verder kan iemand alleen een naast familielid vertegenwoordigen als een arts daarom vraagt, in situaties dat die oordeelt dat de cliënt wilsonbekwaam is. Daarbij geldt steeds:
zelf (laten) beslissen waar mogelijk, alleen beschermen waar nodig
Een door de rechter benoemd familievertegenwoordiger over maximaal drie personen heeft niet te maken met wettelijke gedrags- en kwaliteitsregels, zoals een beroepsmentor, -bewindvoerder en -curator. Toch zijn er maatschappelijke en morele richtlijnen en verwachtingen rond familievertegenwoordiging. De Yokohama Declaration van de International Guardian Network, vastgesteld en aanvaard tijdens een internationaal congres van mentoren, bewindvoerders en curatoren (World Congress on Adult Guardianship, oktober 2010) geeft een aantal richtlijnen. De richtlijnen zijn niet wettelijk dwingend maar kunnen helpen wanneer een familievertegenwoordiger twijfelt of de vertegenwoordiging die hij/zij -of een ander- biedt, goed is of beter kan.
Yokohama Declaration
Elke volwassene, die het vermogen mist een bepaalde beslissing op een bepaald moment te nemen en die elke vorm van ondersteuning of vertegenwoordiging mist in het beslissingsproces, heeft recht op een competente vertegenwoordiger die:
- met de nodige zorg en toewijding zal handelen bij het nemen van een beslissing voor die volwassene;
- eerlijk en te goeder trouw zal handelen;
- zal handelen in het beste belang van de volwassene;
- zo veel als mogelijk de wensen, waarden en overtuigingen van de volwassene zal respecteren, waar deze bekend zijn of vastgesteld kunnen worden en duidelijk niet resulteren in schade aan de volwassene;
- zo veel als mogelijk inmenging in het leven van de volwassene zal beperken, door de minst ingrijpende, minst beperkende en meest normaliserende gedragslijn te kiezen;
- de volwassene zal beschermen tegen mishandeling, verwaarlozing, misbruik en uitbuiting;
- de burger- en mensenrechten van de volwassene zal respecteren en actie zal ondernemen wanneer deze rechten bedreigd worden;
- de volwassene zal voorzien van hulp en ondersteuning en actief achter zaken aan zal gaan waar hij of zij recht op zou kunnen hebben, zoals pensioenen, uitkeringen en maatschappelijke ondersteuning;
- geen voordeel zal trekken uit zijn of haar positie als vertegenwoordiger;
- zal letten op en trachten te vermijden, enig conflict tussen zijn of haar belangen als vertegenwoordiger en de belangen van de volwassene voor wie hij of zij handelt;
- actief de volwassene zal helpen om waar mogelijk een zelfstandig of een ondersteund zelfstandig leven te hervatten of op zich te nemen;
- zo veel als mogelijk de volwassene zal betrekken bij alle beslissingsprocessen;
- betrokkenheid en meedoen zal bevorderen en de volwassene zal helpen zelfstandig te handelen op die gebieden waar hij of zij toe in staat is;
- op nauwkeurige wijze zijn werkzaamheden zal vastleggen in een dossier en dat onmiddellijk zal kunnen overhandigen wanneer dit opgevraagd wordt door de rechtbank of de overheidsinstantie die hem of haar heeft benoemd;
- zal handelen binnen de taak en de bevoegdheid die hem of haar is toegekend door de rechtbank of de overheidsinstantie die hem of haar heeft benoemd; en
- voor zichzelf zal nagaan of voortzetting van wettelijke vertegenwoordiging in een of andere vorm nodig is.
[1] Nrs verwijzen naar nummering in de Yokohama Declaration.
Uitgangspunt bij vertegenwoordiging is
de waarde van autonomie en het recht op zelfbeschikking.
Goede vertegenwoordiging is gebaseerd op respect voor autonomie en gebaseerd op de wensen van de persoon die vertegenwoordigd wordt. Als deze niet zelf om vertegenwoordiging vraagt of heeft gevraagd, kan in de zorg een naast familielid als vertegenwoordiger optreden. Als men meent dat iemand niet zelf over zijn zorg en/of zaken kan beslissen, kan aan de kantonrechter gevraagd worden een mentor, bewindvoerder of curator te benoemen. Deze staat hem/haar dan bij op de momenten dat dit nodig is en kan hem/haar vertegenwoordigen (bron: Over deze site).
