De mentor is je wettelijke vertegenwoordiger als het gaat om medische behandeling, verpleging, verzorging, begeleiding en ondersteuning. Maar dat betekent niet dat de mentor alle medische beslissingen voor jou neemt. In de zorg geldt altijd: wat je zelf kúnt beslissen, dat mág je ook zelf beslissen.
Kun je begrijpen wat er met je aan de hand is? Wat de mogelijkheden zijn voor medische behandeling of zorg? Kun je de gevolgen van die behandeling overzien en hier een weloverwogen beslissing over nemen? Dan ben je ‘ter zake wilsbekwaam’. Je mentor heeft dan geen formele rol. Hij kan je wel ondersteunen bij het nemen van een beslissing. Bijvoorbeeld door met je over de beslissing te praten en met je mee te denken. Alleen als je ‘ter zake wilsonbekwaam’ bent, beslist de mentor op dat punt voor jou. Maar zelfs dan alleen nadat hij met jou heeft gesproken, als dat kan. En als hij rekening houdt met jou als persoon en de manier waarop jij in het leven staat. De zorg moet daarbij passen.
Vertegenwoordiging
Als er een beslissing genomen moet worden over een medische behandeling of over de inzet van verpleging, verzorging, begeleiding of ondersteuning, dan bepaalt een deskundige zorgverlener of je ‘ter zake wilsbekwaam’ bent. Meestal is dat de behandelend arts of een gespecialiseerde verpleegkundige. Kom die tot de conclusie dat je ter zake wilsonbekwaam bent, dan moet er voor jou een vertegenwoordiger optreden. Sta je onder mentorschap, dan is dat je mentor.
Gedeelde verantwoordelijkheid
In de zorg geldt overigens altijd een gedeelde verantwoordelijkheid. Artsen en andere zorgverleners hebben hun eigen professionele standaarden. Daar moeten ze zich aan houden. Je kunt daardoor nooit een behandeling afdwingen. Als professionele zorgverleners zo’n behandeling zinloos of zelfs schadelijk vinden, dan zullen ze er niet aan meewerken. In feite komt het erop neer dat je samen met de zorgverlener beslist wat er gaat gebeuren. Een arts, orthopedagoog of andere zorgverlener vertelt je bijvoorbeeld wat zijn diagnose is en welke mogelijkheden er zijn voor behandeling of andere vormen van zorg. Hij geeft je misschien een aantal mogelijkheden. Jij gaat daarmee akkoord of je maakt een keuze uit de mogelijkheden. Je kiest wat het beste bij je past. Of je ziet er helemaal van af. Dat mag, want je bent een autonome persoon, die zelf beslist over zijn lichaam en wat er wel of niet mee gebeurt.
- Ben je ter zake wilsonbekwaam, dan neemt je mentor die taak om te beslissen van je over. Maar hij doet dat niet zomaar. Hij kijkt eerst of je, met ondersteuning, niet toch zelf kunt beslissen. Soms lukt dat niet. Dan moet je mentor inderdaad voor jou beslissen.
- Ben je ter zake wilsonbekwaam, dan neemt een vertegenwoordiger die taak om te beslissen van je over. Maar hij doet dat niet zomaar. Hij kijkt eerst of je, met ondersteuning, niet toch zelf kunt beslissen. Soms lukt dat niet. Dan moet je vertegenwoordiger inderdaad voor jou beslissen.
Opname in een instelling
Je mentor heeft ook een belangrijke stem als het gaat om opname in een zorginstelling. Voor zo’n opname is altijd een besluit van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) nodig. Je mentor kan bij het CIZ om zo’n besluit vragen. Besluit het CIZ dat er inderdaad een indicatie is voor opname in een zorginstelling, dan zijn er verschillende mogelijkheden.
- Jij stemt in met de opname. In dat geval kom je op een wachtlijst te staan. Zodra er plaats is kun je opgenomen worden. Je mentor houdt in de gaten of het om een instelling gaat waar je op je plek bent.
- Jij stemt niet in met de opname in een zorginstelling voor mensen met dementie of met een verstandelijke beperking. Maar je verzet je er ook niet tegen. Ook in dat geval kom je op een wachtlijst te staan en kun je opgenomen worden zodra er een geschikte plek vrijkomt.
- Je verzet je tegen de opname. In dat geval kun je niet zomaar opgenomen worden. Ook niet als je mentor daar zelf om gevraagd heeft en dat ook nodig vindt. Zelfs niet als je ter zake wilsonbekwaam bent en je eigenlijk de gevolgen van je verzet niet kunt overzien. In dat geval gelden de regels voor onvrijwillige zorg van de Wzd (als je een verstandelijke beperking hebt of een vorm van dementie) of de regels voor verplichte zorg van de Wvggz (als je een psychische aandoening hebt).
Zorgverzekering
Als je (nog) geen zorgverzekering hebt, moet je mentor ervoor zorgen dat je die wel afsluit. De premie moet je wel zelf betalen.
Meer informatie
Betrouwbare informatie over mentorschap op andere websites.
- Lees de brochure Curatele, bewind en mentorschap van de Rijksoverheid.
- Lees de informatie over mentorschap op de website van de Rechtspraak.
