Wanneer een gementoreerde/curandus acuut in het ziekenhuis wordt opgenomen, wat zijn dan de taken/bevoegdheden van de mentor?
Bij een acute situatie hoeft een arts geen toestemming voor behandeling te vragen, maar in het vervolg van de behandeling is het goed wanneer arts en mentor/curator wel overleggen. Dan kan blijken dat arts en mentor/curator van mening verschillen over de wilsbekwaamheid van de cliënt.
Het is verstandig om als mentor/curator bij acute opname zo snel mogelijk contact met de behandelend arts op te nemen, zoals een partner, ouder of kind dat ook zou doen.
Een mentor/curator gaat niet over vraagstukken van leven en dood. Maar wel over bijvoorbeeld het medicijngebruik en wijze van toedienen van die medicijnen. Waar ligt de grens? In welke situaties mag en moet een mentor/curator handelend optreden en in welke situaties kan en mag er geen sprake zijn van bemoeienis?
Artsen zijn verplicht patiënten informatie te geven over de behandeling die zij voor hen kiezen. Patiënten moeten artsen toestemming voor deze behandeling geven. Als een patiënt wilsonbekwaam is wanneer hij of zij die informatie krijgt en/of op het moment dat hij of zij die toestemming moet geven, dan treedt de mentor/curator in de plaats van de patiënt, behalve wanneer het gaat om leven of dood.
Een mentor/curator wordt geacht de gementoreerde/curandus met raad en daad bij te staan. Als bijvoorbeeld het medicijngebruik niet goed loopt, moet de mentor/curator dat signaleren en er verbetering in proberen te brengen. Ook pijnbestrijding kan de mentor/curator op die manier ‘monitoren’. Hij kan ook controleren of procedures correct gevolgd worden. Tot slot is het van belang na te gaan ‘uit wat voor nest’ de gementoreerde/curandus komt, wat zijn of haar achtergrond is. Is er misschien een wilsbeschikking (zorg-/niet-behandel-/euthanasieverklaring)? Heeft de betrokkene bijzondere opvattingen of wensen die afwijken van het reguliere beleid in verpleeghuizen? (Denk aan de keuze voor versterven, voor niet altijd reanimeren, voor afzien van opname op een intensive care, etc.)
Wanneer een gementoreerde/curandus is opgenomen op grond van de WZD of Wvggz, welke bevoegdheden heeft dan de mentor/curator? Denk aan inspraak in de behandeling, bezoek e.d.
In de beslissing een cliënt gedwongen op te nemen heeft de mentor/curator geen inspraak. Als een cliënt eenmaal gedwongen is opgenomen, heeft de mentor/curator wel inspraak in de behandeling. Als het duo mentor/curator en cliënt enerzijds en de zorgaanbieder anderzijds het over de behandeling niet eens worden, kan de behandeling alleen onder dwang worden toegepast wanneer de cliënt een gevaar is voor zichzelf of anderen.
Zie ook: Mentor/curator betrekken bij overleg
Een cliënte wil zwanger raken en daarom met de prikpil stoppen. Wat kan/moet de mentor/curator doen?
Het is de taak van de mentor/curator om op het persoonlijke vlak de belangen van iemand in de gaten te houden en hem of haar raad te geven. De mentor/curator mag niet beslissen over hoogstpersoonlijke aangelegenheden. Antwoord op deze vraag is sterk afhankelijk van de concrete situatie (Heeft betrokkene een partner? Wonen ze duurzaam samen? Beseffen ze de impact van een kind in hun situatie? Is er sprake van een verstandelijke beperking? Is er sprake van een gunstige situatie voor een kind om in geboren te worden?).
De beslissing over stoppen met anticonceptie heeft verstrekkende gevolgen. Overziet de betrokkene die? Het is van het grootste belang dat de mentor dit met de verzorging (en maatschappelijk werk/ jeugdzorg) bespreekt voor de beslissing genomen wordt.
Gementoreerde is alcoholverslaafd, zegt afspraken met arts af, neemt medicijnen niet in, etc. Wat kan de mentor doen behalve signaleren, lijntje houden met cliënt en een enkele zorgverlener en ingrijpen als er gevaar dreigt? Zou een curator i.p.v. mentor meer kunnen/mogen, om bijvoorbeeld meer gedwongen hulp in te schakelen? Is het wettelijk toegestaan dat de bewindvoerder de cliënt geen cash geld geeft om erger te voorkomen, maar ervoor zorgt dat er boodschappen gehaald worden?
Voor deze lastige situatie maakt het niet uit of iemand curator of mentor is; meer gedwongen hulp inschakelen kan een curator niet. Een lijntje houden met de cliënt en een enkele zorgverlener, signaleren en een plan/scenario klaar hebben of voorbereiden voor het geval er een opname moet komen, is verstandig. De bewindvoerder moet goed zorgen voor het geld van de cliënt en als dat opgaat aan drank, ligt het voor de hand en is te billijken dat hij geen geld maar boodschappen (levensmiddelen, shampoo, kappersbon o.i.d.) geeft. Wel van belang is dat op dit punt mentor en bewindvoerder het samen eens zijn.
Mag een wettelijk vertegenwoordiger namens degene die hij vertegenwoordigt een non-reanimatieverklaring tekenen?
Nee, dat mag niet, maar een wettelijk vertegenwoordiger kan in het zorgplan laten opnemen dat in bepaalde gevallen geen reanimatie zou moeten plaats vinden. De arts moet wel akkoord gaan met het opnemen daarvan in het zorgplan en bovendien is het zo dat de arts als de situatie zich voordoet, altijd kan beslissen om wel te reanimeren.
De curator heeft rekeningen niet betaald en geld verduisterd. Er is nu een grote schuld ontstaan. Mag curandus een advocaat inschakelen om een rechtszaak aan te spannen?
Ook als iemand onder curatele staat, mag hij bijstand van een advocaat zoeken. De Hoge Raad heeft jaren terug beslist dat iemand onder curatele recht heeft op contacten met een advocaat ook als het gaat om een procedure waarbij de persoon onder curatele de curator wil ontslaan. De curator kan dit alleen verbieden als contacten tussen de curandus en de advocaat erg schadelijk zouden zijn voor de curandus.
Is de curator bevoegd tot het openen van alle post van de curandus?
De hoofdregel is dat de curator daartoe niet bevoegd is. Alleen als de curandus ter zake van de post wilsonbekwaam is, is de curator wel bevoegd de post te openen. Soms kan de curator afspreken met de curandus dat de post gedurende enkele maanden wordt doorgestuurd naar het adres van de curator (net als bij een verhuizing), maar hiermee moet de curandus formeel wel akkoord gaan.
Moet de mentor de indicatie-aanvraag bij het CIZ voor cliënt ondertekenen?
Een indicatie-aanvraag bij het CIZ behoort tot het domein van de zorg. De cliënt zelf kan die aanvraag ondertekenen of zijn/haar mentor.
Als een cliënt zelfstandig de straat op wil en de mentor wil dit niet, wie heeft dan juridisch gezien het laatste woord?
Als een cliënt de straat op wil en de behandelaars vinden hem op dit punt wilsbekwaam d.w.z. dat hij weet heeft van de risico ’s van het verkeer, dan mag zijn begeleider hem niet tegenhouden. Als er wel meer kwetsbaarheid is en er voor de cliënt risico’s zijn, zou zijn begeleider moeten proberen hem tegen te houden of begeleiding te regelen, zeker als de mentor dat wil. De mentor heeft alleen bevoegdheid wanneer de cliënt wilsonbekwaam is.