Wils(on)bekwaamheid

Wilsonbekwaamheid is geen juridische term, maar wordt gebruikt in de gezondheidszorg.

Wilsonbekwaamheid heeft te maken met beslissingen over gezondheid. Voor medische behandelingen moet een patiënt toestemming geven. Als hij daartoe niet in staat is, schat een arts in dat hij wilsonbekwaam is.

Iemand is wilsonbekwaam als hij:

  • informatie niet kan begrijpen en afwegen
  • niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
  • en/of geen besluit kan nemen.

Wilsonbekwaamheid geldt voor één bepaalde situatie. Bij elke volgende situatie moet de arts opnieuw beoordelen of de patiënt wel of niet een beslissing kan nemen. Het is best mogelijk dat iemand bepaalde beslissingen wel en andere beslissingen niet kan nemen. Goed overleg tussen de behandelaars, de patiënt en een naast familielid is dan van groot belang.

Voorbeeld: U bent niet meer in staat te beslissen in welk verpleeghuis u gaat wonen, maar u kunt tegelijkertijd wel bepalen wat u die avond wilt eten.

Verschil wilsonbekwaam en handelingsonbekwaam
Wilsonbekwaamheid wordt op enkele plaatsen in de wet omschreven als ‘niet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’. Dit ‘ter zake’ duidt er op dat het gaat om een bepaalde aangelegenheid of situatie. Iemand kan ten aanzien van zijn medicatie wilsonbekwaam zijn en ten aanzien van het omgaan met geld wilsbekwaam. Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt.

Wie bepaalt of en waarvoor iemand wilsonbekwaam is?
Als het gaat om zorg bepaalt de behandelaar of een patiënt wilsonbekwaam is. Misschien vindt u zelf dat u beslissingen kunt nemen. De behandelaar kan het hier niet mee eens zijn. Goed overleg tussen de behandelaars, de patiënt en een naast familielid is dan van groot belang.

Voorbeeld:
 In een psychiatrisch ziekenhuis wordt een man opgenomen die ernstig in de war is. Eenvoudige keuzes kan hij prima zelf maken, zoals welke kleding hij wil dragen.
Over zijn behandeling kan hij echter geen ingrijpende beslissingen nemen. Hij kan de gevolgen nu niet goed overzien. De behandelaar moet in dit geval bij iedere beslissing
die genomen moet worden opnieuw beoordelen of een patiënt dit kan. Zo ja, dan beslist de patiënt. Zo nee, dan moet door de behandelaar gekeken worden of een ander moet (mee)beslissen.

Soms wordt door middel van een aantal vragen gekeken of de patiënt zelf weloverwogen keuzes kan maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld als het gaat om een ingrijpend onderzoek of behandeling.

 Wie beslist bij wilsonbekwaamheid?
Zonder uw toestemming mag de behandelaar geen medische behandeling uitvoeren. Hij moet wachten tot u weer in staat bent te beslissen. Het kan zijn dat de behandeling niet zolang uitgesteld kan worden. Of dat u waarschijnlijk nooit zelf meer zal kunnen beslissen. Dan moet een ander toestemming geven voor verzorging, verpleging of behandeling. Deze persoon noemt men een vertegenwoordiger. In alle gevallen blijft het uitgangspunt dat de patiënt zelf beslist. De patiënt moet zoveel mogelijk zelf worden ingeschakeld.

Stappenplan voor beoordeling wilsonbekwaamheid
De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) heeft een stappenplan opgesteld voor het beoordelen van wilsonbekwaamheid. Hierin staan ook tips hoe artsen wilsbekwaamheid kunnen bepalen en hoe ze met de cliënt om kunnen gaan.

Praktische vragen en antwoorden over wils(on)bekwaamheid.

U kunt het Stappenplan wilsonbekwaamheid (pdf) van KPMG hier downloaden.

Aanvullende informatie Verenso over vaststellen wils(on)bekwaamheid

Wanneer u onze website gebruikt, worden er cookies geplaatst voor analysedoeleinden en om uw ervaring op onze website waardevoller te maken. Als u op “Akkoord” klikt, wordt er nog een cookie geplaatst die ervoor zorgt dat de inhoud en advertenties beter op uw voorkeuren voor deze en andere websites worden afgestemd. Lees meer over het beheren van uw cookie-instellingen.
Akkoord

Ben jij opzoek naar een website webshop of e-learning?

Website

Korte intro over het pakket, Vervolgens de inhoud er onder.

Webshop

Korte intro over het pakket, Vervolgens de inhoud er onder.

E-learning

Korte intro over het pakket, Vervolgens de inhoud er onder.

Met het versturen van dit formulier geef je toestemming aan ons om via deze gegevens contact met je te zoeken. Wil je weten hoe wij met de door jouw ingevulde gegevens omgaan, lees hier onze privacyverklaring.

Wij streven ernaar binnen 5 werkdagen te reageren. Vanwege de feestdagen kan dit langer duren.