De Wetswijziging curatele, beschermingsbewind zal op 1 januari 2014 in werking treden. In het Staatsblad 435 van 2013 is dit bij Koninklijk Besluit van 30 oktober 2013 meegedeeld. Enkele gedeeltes van deze wet zullen op een later moment in werking treden.
Hier volgt een overzicht van de aanleiding en belangrijkste wijzigingen in de wet.
Aanleidingen wetswijziging
Er waren verschillende aanleidingen voor het wijzigen van de wettelijke regeling van curatele, beschermingsbewind en mentorschap. De incidenten bij enkele grote bewindvoerderskantoren in het verleden maakten duidelijk dat er een systeem van kwaliteitseisen zou moeten komen.
Ook maakte het VN Verdrag inzake de ‘rechten van mensen met een handicap’ duidelijk dat de wettelijke regelingen in ons Burgerlijk Wetboek op onderdelen gemoderniseerd dienden te worden.
Een andere aanleiding was de wenselijkheid de drie regelingen meer op elkaar af te stemmen. In de praktijk was daarnaast behoefte de beloning anders te regelen dan in de regeling tot nu toe. Tot slot bleek het ook wenselijk mogelijk te maken dat rechtspersonen, zoals stichtingen, tot curator of mentor te kunnen benoemen.
De belangrijkste wijzigingen per 1 januari 2014
Schuldbewind
Verkwisting is niet langer meer een grond voor curatele maar wordt in combinatie met problematische schulden een aparte grond voor beschermingsbewind. Bijzonder aan dit schuldenbewind is dat ook het college van B&W om een dergelijk bewind kan verzoeken en dat registratie van dit bewind in het nieuwe curatele- en bewindsregister verplicht is.
Bevoegdheden
Nieuw is ook de uitbreiding van de rol van hulpverleners, de zorginstelling waar de betrokkene wordt verzorgd en de instelling die de betrokkene begeleidt, zijn vanaf 2014 bevoegd een beschermingsmaatregel te verzoeken aan de kantonrechter. Ook zijn zij bevoegd opheffing van de maatregel te verzoeken en ontslag van de curator, bewindvoerder of mentor. Nadrukkelijker dan nu wordt in de wet geregeld dat wie via dienstverband of een bestuursfunctie gelieerd is met de instelling die zorg aan de betrokkene biedt, niet kan worden benoemd.
Voortzetting langer dan 5 jaar
Nieuw is dat vanaf 2014 de vertegenwoordiger na maximaal 5 jaar in zijn verslaglegging naar de kantonrechter nadrukkelijk moet ingaan op de vraag of voortzetting van de maatregel nog wel nodig is. De taakomschrijving van de bewindvoerder wordt aangevuld met de volzin: De bewindvoerder kan voorts voor de rechthebbende alle handelingen verrichten die aan een goed bewind bijdragen.
Ontslag
Ontslag van de vertegenwoordiger anders dan op eigen verzoek en opheffing van de maatregel, kan vanaf januari 2014 worden verzocht door ieder die ook bevoegd is de maatregel te verzoeken.
Kwaliteitseisen
Een deel van de wet zal op een later moment worden ingevoerd tegelijk met één of meerdere Besluiten. Zo is het Besluit kwaliteitseisen curatoren, beschermingsbewindvoerders en mentoren nog in voorbereiding. Dit besluit dat naar verwachting op 1 juli 2014 of wellicht op 1 april 2014 inwerking zal treden, bevat een uitwerking van deze wet en regelt de eisen die gaan gelden voor wie als curator, bewindvoerder of mentor in 3 of meer zaken is benoemd.
De kwaliteitseisen gaan niet gelden voor wie in 1 of 2 zaken is benoemd of voor wie ten behoeve van een partner of een naast familielid curator, bewindvoerder of mentor is geworden. De kwaliteitseisen hebben betrekking op de Verklaring gedrag, de vereiste opleiding, de verplichte jaarlijkse bijscholing en de begeleiding van werkzame curatoren, bewindvoerders en mentoren.
Andere eisen betreffen de omgang tussen de wettelijk vertegenwoordiger en de meerderjarige cliënt; het gaat dan o.a. om de bereikbaarheid, het regelmatig informeren van de cliënt of contact met hem en om het hebben van een klachtenregeling voor cliënten.
De derde reeks kwaliteitseisen gaan over de bedrijfsvoering van de wettelijk vertegenwoordiger, zoals het op correcte wijze bijhouden van dossiers, de beschrijving van de verschillende werkprocessen en de inrichting van de administratie. In de toekomst zullen een accountant en eventueel een deskundige, als het gaat om een mentor, een stichting mentorschap of een commercieel mentorschapsbureau, regelmatig nagaan of aan de eisen is voldaan. Daarna kan de kantonrechter de gecontroleerde vertegenwoordiger opnieuw gedurende en of twee jaar benoemen.
