Informatie en vragen

Onderstaand vindt u extra uitleg over diverse onderwerpen en het antwoord op veel gestelde vragen.

Voor specifieke vragen kunt u ook het zoekvenster gebruiken rechtsboven in het scherm.

Heeft u meer vragen over (familie)vertegenwoordiging, die niet op de website of in verwijzende bronnen worden beantwoord?

Stel uw vraag dan aan onze helpdesk.

• Alles
• Aanvragen
• Afkortingen en begrippen
• Bevoegd-verantwoordelijk-aansprakelijk
• Eisen en taken
• Financiële zaken
• Wijziging of beëindiging
• Zorginstelling

• Aansprakelijkheid vertegenwoordiger

  Volgens de wet is de mentor/curator aansprakelijk voor de financiële gevolgen van zijn handelen. Hoe ver gaat deze verantwoordelijkheid? Wat zijn de valkuilen?
  Als een mentor in redelijkheid een besluit neemt, dan kunnen de financiële gevolgen hem niet worden aangerekend. Het is verstandig als een mentor over beslissingen op het gebied van zorg en welzijn overlegt met de bewindvoerder. Bij grote beslissingen is het raadzaam het voorgenomen besluit aan de (kanton)rechter voor te leggen. Dat is verplicht als het gaat om meer dan € 1.500,--.

  Zie ook: Recht mentor inzage financiën

   

  Wanneer is een bewindvoerder aansprakelijk voor bijvoorbeeld schulden van de onderbewindgestelde?
  De bewindvoerder is aansprakelijk indien door zijn handelen of nalaten de rechthebbende schade ondervindt, en dat handelen of nalaten verwijtbaar is.

   

  Ik ben moeder en tevens curator van dochter van 27 jaar, met een verstandelijke beperking. Dochter blijkt geld te hebben gestolen uit de kas van de winkel waar ze dagbesteding heeft. Ben ik daar als ouder/curator voor verantwoordelijk?
  De curator is niet aansprakelijk voor de schade die is ontstaan door de diefstal uit de kas. De curator kan immers geen toezicht uitoefenen op het moment dat de dochter in de winkel 'werkt'.
  Als er met uw dochter een terugbetalingsregeling is afgesproken d.w.z. zonder dat de strafrechter dat heeft bevolen en zonder dat de curator daar toestemming voor gaf, kunt u als curatrice deze regeling ongedaan maken; de dochter staat onder curatele en een door haar aangegane overeenkomst of afspraak (bijvoorbeeld over terugbetalen in termijnen) is vernietigbaar als er geen toestemming van de curator was.

   

  De mentor/curator neemt de cliënt voor een wandeling mee naar buiten. De cliënt valt en verwondt zich. Is de mentor/curator aansprakelijk voor lichamelijk letsel van de gementoreerde/curandus?
  Als de mentor/curator heeft geïnformeerd of het verantwoord is dat hij de gementoreerde/curandus ‘mee uit’ neemt, dan kan een ongeluk(je) hem niet worden aangerekend.

• Aanvragen bij fysieke beperking

  Een ALS-patiënt kan steeds slechter schrijven c.q. brieven ondertekenen. Dat levert problemen op bij de ondertekening van PGB-formulieren e.d. Gelden voor fysiek onvermogen dezelfde procedures als voor verstandelijk onvermogen? Hoe vraagt betrokkene bij de kantonrechter vertegenwoordiging door zijn vrouw aan?

  Op deze vraag is in de wet geen antwoord te vinden. Een praktische oplossing ligt daarom voor de hand. Bijvoorbeeld een formulier voor vertegenwoordiging door zijn vrouw downloaden van rechtspraak.nl en invullen en de persoon met ALS vermelden als verzoeker. Bij de handtekening van de verzoeker invullen: namens deze, en dan weer de naam van mevrouw invullen die daaronder schrijft dat zij als mondeling gevolmachtigde tekent omdat de verzoeker door zijn ziekte niet - meer - in staat is zelf te tekenen.

• Afkortingen

  Hieronder treft u een groot aantal afkortingen aan die u wellicht tegenkomt bij uw zoektocht naar informatie.

  AMC - Academisch Medisch Centrum

  AMK - Advies- en Meldpunt Kindermishandeling

  AVVV - Algemene Vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden

  Bopz - (Wet) Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen

  BIG - (Wet op de) beroepen in de individuele gezondheidszorg

  BW - Burgerlijk Wetboek

  CBP - College Bescherming Persoonsgegevens

  CCMS - Centraal College van Medische Specialismen

  CG-Raad - Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland

  CHVG - College voor Huisartsgeneeskunde en Verpleeghuisgeneeskunde

  CSG - College voor Sociale Geneeskunde

  CVA - Cerebro Vasculair Accident

  DMW/VSNU - Disciplineoverlegorgaan Medische Wetenschappen van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten

  EDP - Electronic Data Processing

  EPD - Elektronisch Patiënten Dossier

  FG - Functionaris voor de Gegevensbescherming

  FONA/MIP - Fouten, Ongevallen, Near Accidents/Melding Incidenten Patiëntenzorg

  GGZ - Geestelijke Gezondheidszorg

  ICT - Informatie- en Communicatie Technologie

  IGZ - Inspectie voor de Gezondheidszorg

  KAMG - Koepel van Artsen Maatschappij en Gezondheid

  KNMG - Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst

  KNMP - Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Pharmacie

  LEVV - Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging

  NEN - Nederlands Normalisatie Instituut

  NHG - Nederlands Huisartsen Genootschap

  NICTIZ - Nationaal ICT Instituut in de Zorg

  NPCF - Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie

  NVAB - Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde

  NVAVG - Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten

  NVMA - Vereniging voor Zorgadministratie & Informatie

  NVVA - Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuisartsen

  NVZ - Vereniging van Ziekenhuizen

  OMS - Orde van Medisch Specialisten

  RIAGG - Regionaal Instituut voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg

  UMCG - Universitair Medisch Centrum Groningen

  VAZ - Vereniging Academische Ziekenhuizen

  VGN - Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland

• Afwezigheid vertegenwoordiger

  ls een mentor langdurig afwezig is, kan hij/zij dan een ander machtigen om diens taken/bevoegdheden over te nemen?
  De wetgever maakt mogelijk dat twee mentoren worden benoemd (ook wellicht met het oog op afwezigheid van de ene) en in de Kwaliteitseisen wordt nadrukkelijk geregeld dat het mogelijk is dat de mentor zijn taken door een ander laat uitvoeren, maar daar worden dan wel weer eisen aan gesteld. Dus hoewel niet nadrukkelijk geregeld, moeten we ervan uitgaan dat het niet mogelijk is dat de mentor zijn bevoegdheden overdraagt aan familie of bekenden (hij kan ze wel inschakelen als zijn ogen en oren, maar hij kan geen bevoegdheden overdragen).

  De mentor kan wel een vervanger zoeken, zo veel mogelijk in overleg met de cliënt. Voor de vervanger geldt, als belangrijke beslissingen kunnen worden uitgesteld tot de afwezige mentor weer terug is, doe dat dan. Vervanging voor enkele weken komt wel voor. Duurt het langer dan is het passend dat de mentor formeel meedeelt aan cliënt, hulpverleners en rechtbank dat hij langere tijd afwezig en dat hij in goed overleg met de cliënt, als tijdelijke vervanger bereid heeft gevonden een bepaalde persoon. Of de rechtbank langdurige vervanging accepteert zonder benoeming, is onduidelijk, maar die reageert wel als de rechter dat nodig vindt.

   

  De curator van een cliënt met een verstandelijke beperking is haar broer. Deze broer is al oud en wil een neef van de cliënt zijn taak en bevoegdheid als curator laten waarnemen wanneer hij door omstandigheden niet bereikbaar is. Wel wil hij als benoemde curator de eerste contactpersoon zijn voor zaken betreffende cliënt. Kan dat?
  Taak en bevoegdheid van een curator zijn niet overdraagbaar. De huidige curator kan dus niet zelf zijn vervanger/opvolger aanwijzen. De neef zou naast de huidige curator of in plaats van hem kunnen worden benoemd (zie de website onder co-curator).

• Beëindiging curatele-mentorschap-bewindvoering

  Hoe kan een maatregel beëindigd worden?
  Daar is geen standaard voor. Het verzoek dient gericht te worden aan het kantongerecht waar de maatregel loopt, daarin naam, adres en BM-nummer van betrokkene. In de brief dient beargumenteerd te worden waarom de maatregel opgeheven kan worden. Dit redenen kunnen verschillend zijn, vandaar dat er geen standaard voor is.
  Vaak is de reden de beoordeling van betrokkene dat hij/zij het zelf weer kan ( met redenen waarom).
  Kantongerecht vraagt dan de mening van de huidige bewindvoerder. Is de bewindvoerder het eens met het verzoek dan is het mogelijk dat er een administratieve afhandeling plaatsvindt (opheffing). Is daar een verschil van opvatting over dan komt er in ieder geval een zitting waar de kantonrechter de betrokkenen hoort en vervolgens een beslissing neemt.

   

  Wie moet alle bedrijven en instanties inlichten wanneer een bewindvoering stopgezet wordt?
  De bewindvoerder heeft tot taak het einde van een beschermingsbewind kenbaar te maken aan alle instanties die een zakelijke (financiële) relatie of overeenkomst hebben met rechthebbende. Deze taak valt onder de zgn. 'afwikkelingskosten' ook wel 'exit-vergoeding' genoemd.

• Bevoegdheden vertegenwoordiger

  Wanneer een gementoreerde/curandus acuut in het ziekenhuis wordt opgenomen, wat zijn dan de taken/bevoegdheden van de mentor?
  Bij een acute situatie hoeft een arts geen toestemming voor behandeling te vragen, maar in het vervolg van de behandeling is het goed wanneer arts en mentor/curator wel overleggen. Dan kan blijken dat arts en mentor/curator van mening verschillen over de wilsbekwaamheid van de cliënt.

  Het is verstandig om als mentor/curator bij acute opname zo snel mogelijk contact met de behandelend arts op te nemen, zoals een partner, ouder of kind ook zou doen.

   

  Een mentor/curator gaat niet over vraagstukken van leven en dood. Maar wel over bijvoorbeeld medicijngebruik en wijze van toedienen van die medicijnen. Waar ligt de grens? In welke situaties mag en moet een mentor/curator handelend optreden en in welke situaties kan en mag er geen sprake zijn van bemoeienis?
  Artsen zijn verplicht patiënten informatie te geven over de behandeling die zij voor hen kiezen. Patiënten moeten artsen toestemming voor deze behandeling geven. Als een patiënt wilsonbekwaam is wanneer hij of zij die informatie krijgt en/of op het moment dat hij of zij die toestemming moet geven, dan treedt de mentor/curator in de plaats van de patiënt, behalve wanneer het gaat om leven of dood.

  Een mentor/curator wordt geacht de gementoreerde/curandus met raad en daad bij te staan. Als bijvoorbeeld het medicijngebruik niet goed loopt, moet de mentor/curator dat signaleren en er verbetering in proberen te brengen. Ook pijnbestrijding kan de mentor/curator op die manier ‘monitoren’. Hij kan ook controleren of procedures correct gevolgd worden. Tot slot is het van belang na te gaan ‘uit wat voor nest’ de gementoreerde/curandus komt, wat zijn of haar achtergrond is. Is er misschien een wilsbeschikking (zorg-/niet-behandel-/euthanasieverklaring)? Heeft de betrokkene bijzondere opvattingen of wensen die afwijken van het reguliere beleid in verpleeghuizen? (Denk aan de keuze voor versterven, voor niet altijd reanimeren, voor afzien van opname op een intensive care.)

   

  Wanneer een gementoreerde/curandus is opgenomen op grond van de BOPZ, welke bevoegdheden heeft dan de mentor/curator? Denk aan inspraak in de behandeling, bezoek e.d.
  In de beslissing een cliënt gedwongen op te nemen heeft de mentor/curator geen inspraak. Als een cliënt eenmaal gedwongen is opgenomen, heeft de mentor/curator wel inspraak in de behandeling. Als het duo mentor/curator + cliënt enerzijds en de zorgaanbieder anderzijds het over de behandeling niet eens worden, kan deze alleen onder dwang worden toegepast wanneer de cliënt een gevaar is voor zichzelf of anderen.

  Zie ook: Mentor/curator betrekken bij overleg

   

  Een cliënte wil zwanger raken en daarom met de prikpil stoppen. Wat kan/moet de mentor /curator doen?
  Het is de taak van de mentor/curator om op het persoonlijke vlak de belangen van iemand in de gaten te houden en hem of haar raad te geven. De mentor/curator mag niet beslissen over hoogstpersoonlijke aangelegenheden. Antwoord op deze vraag is sterk afhankelijk van de concrete situatie (Heeft betrokkene een partner? Wonen ze duurzaam samen? Beseffen ze de impact van een kind in hun situatie? Is er sprake van een verstandelijke beperking? Is er sprake van een gunstige situatie voor een kind om in geboren te worden?).

  De beslissing over stoppen met anticonceptie heeft verstrekkende gevolgen. Overziet de betrokkene die? Het is van het grootste belang dat de mentor dit met de verzorging (en maatschappelijk werk/ jeugdzorg) bespreekt voor de beslissing genomen wordt.

   

  Gementoreerde is alcoholverslaafd, zegt afspraken met arts af, neemt medicijnen niet in etc. Wat kan de mentor behalve signaleren, lijntje houden met cliënt en een enkele zorgverlener en ingrijpen als er gevaar dreigt? Zou een curator i.p.v. mentor meer kunnen/mogen, om bv. meer gedwongen hulp in te schakelen? Is het wettelijk toegestaan dat de bewindvoerder de cliënt geen cash geld geeft om erger te voorkomen, maar ervoor zorgt dat er boodschappen gehaald worden?
  Voor deze lastige situatie maakt het niet uit of iemand curator of mentor is; meer gedwongen hulp inschakelen kan een curator niet. Een lijntje houden met de cliënt en een enkele zorgverlener, signaleren en een plan/scenario klaar hebben of voorbereiden voor het geval er een opname moet komen. De bewindvoerder moet goed zorgen voor het geld van de cliënt en als dat opgaat aan drank, ligt het voor de hand en is te billijken dat hij geen geld maar boodschappen (levensmiddelen, shampoo, kappersbon o.i.d.) geeft. Wel van belang dat op dit punt mentor en bewindvoerder het eens zijn.

   

  Mag een wettelijk vertegenwoordiger namens degene die hij vertegenwoordigt een non-reanimatieverklaring tekenen?
  Nee, dat mag niet, maar een wettelijk vertegenwoordiger kan in het zorgplan laten opnemen dat in bepaalde gevallen geen reanimatie zou moeten plaats vinden. De arts moet wel akkoord gaan met het opnemen daarvan in het zorgplan en bovendien is het zo dat de arts als de situatie zich voordoet, altijd kan beslissen om wel te reanimeren.

   

  De curator heeft rekeningen niet betaald en geld verduisterd. Er is nu een grote schuld ontstaan. Mag curandus een advocaat inschakelen om een rechtszaak aan te spannen?
  Ook als iemand onder curatele staat, mag hij bijstand van een advocaat zoeken. De Hoge Raad heeft jaren terug beslist dat iemand onder curatele recht heeft op contacten met een advocaat ook als het gaat om een procedure waarbij de persoon onder curatele de curator wil ontslaan. De curator kan dit alleen verbieden als contacten tussen de curandus en de advocaat erg schadelijk zouden zijn voor de curandus.

   

  Is de curator bevoegd tot het openen van alle post van de curandus?
  De hoofdregel is dat de curator daartoe niet bevoegd is. Alleen als de curandus ter zake van de post wilsonbekwaam is, is de curator wel bevoegd de post te openen. Soms kan de curator afspreken met de curandus dat de post gedurende enkele maanden wordt doorgestuurd naar het adres van de curator (net als bij een verhuizing,) maar hiermee moet de curandus formeel wel akkoord gaan.

   

  Moet de mentor de indicatie-aanvraag bij het CIZ voor cliënt ondertekenen?
  Een indicatie-aanvraag bij het CIZ behoort tot het domein van de zorg. De cliënt zelf kan die aanvraag ondertekenen of zijn/ haar mentor.

   

  Als een cliënt zelfstandig de straat op wil en de mentor wil dit niet, wie heeft dan juridisch gezien het laatste woord?
  Als een cliënt de straat op wil en de behandelaars vinden hem op dit punt wilsbekwaam d.w.z. dat hij weet heeft van de risico 's van het verkeer, dan mag de begeleider hem niet tegenhouden. Als er wel meer kwetsbaarheid is en er voor de cliënt risico 's zijn, zou de begeleider moeten proberen hem tegen te houden of begeleiding te regelen, zeker als de mentor dat wil. De mentor heeft alleen bevoegdheid wanneer de cliënt wilsonbekwaam is.

• Bevoegdheid zorginstelling

  Op mijn werk vertelde een cliënt met een verstandelijke beperking en autisme over een incident in het verleden met grensoverschrijdend gedrag. Het maakt veel los bij hem. Het gaat niet goed met hem. Vervolgens zetten we volgens protocol acties in. De cliënt wil niet dat we dit incident aan zijn broer/curator vertellen en dat we vragen of broer (en zus) onze ontbrekende gegevens uit het verleden aanvullen. Omdat dit een complexe cliënt en situatie is, hebben we de hulp van zijn broer wel nodig om uiteindelijk deze cliënt te kunnen helpen. Wat mag wel en wat mag niet zonder toestemming van de cliënt?
  Een zorgaanbieder mag niet zomaar dingen doen zonder overleg met de curator. Een curator moet altijd geïnformeerd worden over acties. De cliënt moet daarbij zo veel mogelijk betrokken worden. Je kunt je ook afvragen of de cliënt wel wilsbekwaam is op dit punt: overziet hij wat er aan de hand is en wat het belang is van ingrijpen, curator inschakelen etc.?

   

  De zoon van een dementerende cliënte is plotseling komen opduiken en wil curator worden. Wij als zorgaanbieder twijfelen aan zijn goede bedoelingen. Wat te doen?
  Als u denkt dat de zoon misschien niet zo 'n beste curator zal zijn voor zijn dementerende moeder, zou u dat tegen de zoon moeten zeggen en kunt u ook in een briefje aan de kantonrechter kenbaar maken dat u twijfels hebt bij de geschiktheid van deze zoon als curator. U zou ook zelf bij de kantonrechter voor mevrouw een mentorschap kunnen verzoeken en daarbij een mentor van buiten de familie kunnen voorstellen, bijvoorbeeld van de regionale stichting mentorschap of een mentorschap bureau. Dan voorkomt u mogelijk dat de zoon vertegenwoordiger wordt.

  De begeleiding van de instelling waar mijn zoon woont zegt dat bereikbaarheid van de curator in het weekend of vakantie niet nodig is en dat zij alle rechten hebben om voor mijn zoon dingen te regelen die normaal door de curator worden bepaald. Is dat zo?

  De instelling is niet bevoegd bevoegdheden van de curator over te nemen of uit te voeren. Wanneer tijdens het weekend beslissingen genomen moeten worden bijv. omdat er acute hulp nodig is, dient de instelling te handelen als goed hulpverlener en als de curator niet bereikbaar is, toch datgene doen wat nodig is voor de cliënt/bewoner. Curator moet z.s.m. daarover ingelicht worden.

• Bezoek en telefoon

  Mag een mentor besluiten dat gementoreerde geen telefoontjes mag krijgen?
  Het ontnemen van de mogelijkheid om inkomende telefoontjes te ontvangen is een beperking van een fundamenteel recht. De mentor moet hier wel goede redenen voor hebben. Het is mogelijk en toegestaan in situaties (bijv. loverboy-achtig) waarbij een inkomend telefoontje de bewoner enorm van streek maakt. Meer voor de hand ligt het kiezen van een ander nummer dat niet bekend wordt gemaakt aan degene(n) die niet met de gementoreerde zouden moeten kunnen bellen. In dat laatste geval behoudt de bewoner toch zijn telefoon en wordt zijn recht op vrij telefoonverkeer niet onnodig zwaar beperkt.

   

  Mag een mentor iemand verbieden om bij gementoreerde op bezoek te gaan?
  Een mentor heeft in principe de bevoegdheid bezoek van anderen te verbieden, maar hier gelden wel enkele belangrijke beperkingen. Van deze bevoegdheid mag de mentor alleen gebruik maken als het bezoek duidelijk schadelijk of nadelig voor de gementoreerde zal zijn of als het bezoek de gementoreerde mee zal nemen naar een (woon)plek die schadelijk voor de gementoreerde is. De gementoreerde moet zelf wilsonbekwaam zijn ter zake van het bezoek d.w.z. niet de gevaren of risico’s ervan overzien. De mentor kan overigens de zorgaanbieder van gementoreerde niet verplichten bewaking in te stellen of de ongewenste persoon met fysiek geweld te verwijderen.

• CAK Centraal Administratie Kantoor

   

  Het Centraal Administratie Kantoor (CAK) heeft als belangrijkste taak: het vaststellen, opleggen en incasseren van de wettelijk verplichte eigen bijdragen voor geleverde zorg (Wlz en Wmo).

  www.hetcak.nl

• CIZ Centrum indicatiestelling zorg

  Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) indiceert, of toetst, de aanspraak op zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz).

  www.ciz.nl

• Co-curator, co-mentor, co-bewindvoerder  

  Voor mijn dochter is destijds één persoon als curator benoemd. We willen nu graag een co-curator laten benoemen. Hoe gaat dat in zijn werk?
  Benoeming van een tweede curator kan worden verzocht bij de kantonrechter van de woonplaats van degene die onder curatele staat. Er zijn twee mogelijkheden.

  De eerste is een brief met daarin uw verzoek te sturen naar de kantonrechter waarin u verwijst naar de beschikking (met naam en beschikkingsnummer) waarbij de eerste curator is benoemd. U voegt daar een bereidverklaring van de te benoemen tweede curator bij.
  Een andere mogelijkheid is gebruik te maken van het formulier tot instelling van een curatele, dat invullen met name op het punt van de te benoemen tweede curator, en opsturen en een bereidverklaring bijvoegen.

  Op rechtspraak.nl  is een modelformulier tot instelling van een curatele te vinden, evenals een modelbereidverklaring.

   

  Ik ben curator samen met iemand anders die ik nooit spreek of zie en die er een potje van maakt. Dit alles gaat ten koste van mijn cliënt. Wat kan ik doen?
  Het lijkt mij het beste als u contact opneemt met het kantongerecht waar u benoemd bent. U kunt een gesprek aanvragen en gaan vertellen wat er aan de hand is.

  Dan kan men eventueel uw co-curator oproepen om verantwoording af te leggen over wat hij/zij doet en niet doet. U moet aangeven dat u geen verantwoordelijkheid kunt dragen voor iets waar u niet bij betrokken wordt en waar u niets van weet. Bij een co-curatorschap gaat de rechter er namelijk van uit dat beide curatoren evenveel verantwoordelijkheid hebben.

   

  Ik ben samen met mijn vrouw curator voor onze zoon. Hoe kan ik regelen dat twee van onze kinderen t.z.t. curator worden?
  Het ’overhevelen’ van het curatorschap dat u nu uitoefent samen met uw vrouw, kan op verschillende manieren. Het veiligst is het om nu al de kantonrechter te verzoeken om een van de twee huidige curatoren te ontslaan en een van de kinderen te benoemen.  Dit hoewel u of uw vrouw nog niet door ziekte of andere oorzaak uw taak niet meer kan vervullen. Als op een later moment ook de andere huidige curator door ziekte of door een andere oorzaak niet meer de curatorschapstaken kan vervullen, is er altijd nog een curator over, nl het kind dat al tot curator is benoemd. En dit kind kan dan bij de kantonrechter vragen om ook het tweede kind tot curator te benoemen.

• Contact vertegenwoordiger – familie vertegenwoordigde

  Heeft en mentor/curator verplichtingen jegens familieleden? Zo ja, welke?

  De wet legt de mentor/curator geen verplichtingen op jegens familieleden van de gementoreerde/curandus, maar hij kan zich jegens hen wel verplicht voelen. Bijvoorbeeld om hen om advies te vragen bij zwaarwegende beslissingen. Als mentor/curator moet je dan, als dat enigszins mogelijk is, wel nagaan of de betrokkene hiermee akkoord gaat.

  Net als met zorgverleners is het belangrijk zo goed mogelijk samen te werken met familieleden, die voor de gementoreerde belangrijke personen zijn.

• Contact vertegenwoordiger – vertegenwoordigde

  Wat kan ik doen als familiementor als het contact met mijn cliënt door een ander familielid wordt verboden?

  De mentor heeft recht op contact met de cliënt. Als hem dat wordt verboden, kan hij in een procedure bij de rechter, eventueel een kort geding of voorlopige voorziening, toegang tot de cliënt afdwingen. Als het andere familielid blijft weigeren, eventueel als de zorg te wensen overlaat,  kan hij een andere zorgplek voor de cliënt zoeken en hem eventueel met de sterke arm daar brengen. Dit is een vergaande beslissing die goed afgewogen moet worden voor wat betreft de voor- en nadelen van een wijziging van zorgplek en een effectuering daarvan.

• Contact zorginstelling – vertegenwoordiger

  Een cliënt breekt haar pols. De mentor/curator wordt pas enkele dagen later op de hoogte gesteld. Wat moet/kan de mentor/curator doen?
  Dit is niet goed, het belemmert de mentor/curator in de uitoefening van zijn taken (toezicht op goede invulling van gezondheidszorg in het belang van de cliënt). Anderzijds mag de mentor/curator er ook op vertrouwen dat de medewerkers van de zorginstelling te goeder trouw handelen. Een gesprek is de aangewezen eerste stap.

   

  Mag de mentor/curator gebruik maken van het klachtrecht van de instelling?
  Een mentor/curator wordt geacht de belangen van de gementoreerde/curandus te behartigen. Als hij twijfelt aan de manier waarop in de instelling invulling wordt gegeven aan deze zaken, dan kan hij uiteindelijk een klacht indienen, maar dat is de laatste stap. Het is belangrijk dat hij eerst in gesprek gaat met de medewerkers van de instelling.
  Goede communicatie en samenwerking met de instelling in het belang van zijn gementoreerde/curandus is een belangrijk aspect van de invulling van zijn taak als mentor/curator.

• Contactpersonen

  Wie mogen er als 1ste en 2de contactpersonen in het cliëntendossier van een zorginstelling ingeschreven staan? Kunnen dat ook vrienden van cliënten zijn?. Kunnen zij hun vriend goed vertegenwoordigen bij gebrek aan familie?
  Hier zijn geen regels voor. De zorgaanbieder heeft een eerste en tweede contactadres nodig en als de familie dat niet kan of er niet is dan is het mooi als vrienden dat doen. Een goede zorgaanbieder kijkt meestal wel goed of hij goede, deskundige, betrokken en betrouwbare mensen inschakelt.

   

  In een gezondheidsinstelling of verpleeghuis wordt bij opname om een eerste contactpersoon gevraagd. De eerste persoon die zich aan dient lijkt dit zonder overleg met de tweede contactpersoon te kunnen worden. Wat zijn de rechten van deze persoon? Is deze persoon automatisch ook de familie vertegenwoordiger? Wat is het verschil in rechten ten opzichte van de tweede contactpersoon?
  Het verpleeghuis heeft behoefte aan iemand die zich meldt als en wil optreden als eerste contactpersoon. Wie zich het eerst meldt is het en wordt als zodanig in het dossier vermeld. Wanneer de familie in onderling overleg liever een ander familielid als eerste contactpersoon zou willen, kan deze wijziging aan het verpleeghuis worden doorgegeven. Een tweede contactpersoon komt pas in beeld als het niet lukt vanuit het verpleeghuis om contact te krijgen met de eerste contactpersoon. De eerste contactpersoon vertegenwoordigt de bewoner van het verpleeghuis en krijgt de informatie over de zorg enz. Soms krijgt ook de tweede contactpersoon wel antwoord op vragen, maar het verpleeghuis zal niet meer familieleden beschouwen als vertegenwoordiger. Als het goed gaat in een familie informeert de eerste contactpersoon de andere familieleden en raadpleegt deze als er ingrijpende zorgbeslissingen moeten worden genomen. Als een ander familielid liever eerste contactpersoon wil worden maar de persoon die nu als eerste contactpersoon staat vermeld wil geen stapje terug doen, is de enige weg een mentorschap aanvragen en verzoeken om tot mentor te worden benoemd. Dit kan lukken, maar het zou ook kunnen dat de kantonrechter de persoon tot mentor benoemt die nu eerste contactpersoon is.

   

  Mag een nicht 1e contactpersoon zijn van een bewoner van een verpleeghuis ( opname BOPZ, artikel 60)? Is zij dan wettelijk vertegenwoordiger en moet de instelling haar als zodanig benaderen? Of moet die nicht formeel worden benoemd als mentor?
  Een nicht kan niet automatisch (van rechtswege) eerste contactpersoon zijn. Ze kan wel contactpersoon zijn om te zorgen voor de shampoo als die moet worden gekocht of voor bezoek, maar ze is niet bevoegd de bewoner te vertegenwoordigen. Daarvoor moet ze tot mentor zijn benoemd.

• DigiD

  Mag een bewindvoerder de DigiD van zijn cliënt gebruiken?

  Als bewindvoerder kunt u aanvragen gemachtigd te worden. Dan krijgt de cliënt een code die hij/zij aan de bewindvoerder kan geven. De bewindvoerder kan dan met eigen gebruikersnaam en wachtwoord en de code communiceren als gemachtigde van de cliënt. Het is niet wenselijk dat de bewindvoerder gebruik maakt van naam en wachtwoord van de cliënt.

• En/of-rekening

  Bij een en/of-rekening mogen zowel de desbetreffende meerderjarige als de andere rekeninghouder over de tegoeden op de rekening beschikken.
  Bij de Belastingdienst moet de andere rekeninghouder kunnen aantonen dat het saldo afkomstig is van de desbetreffende meerderjarige.

  Wanneer de te beschermen meerderjarige wilsonbekwaam is, ontstaan er bij banken nogal eens problemen over het gebruik van de en/of-rekening. Ook kan het zijn dat de onbenoemde vertegenwoordiger door de hulpverleners/zorgaanbieders niet wordt erkend als vertegenwoordiger. Wanneer de vertegenwoordiger benoemd is door de rechter, wordt hij wel serieus genomen.

• Familievertegenwoordiger

  Een familievertegenwoordiger is een familielid van de vertegenwoordigde persoon, die bevoegd is namens deze vertegenwoordigde persoon te handelen. Als de vertegenwoordigde persoon zijn belangen niet goed zelf kan behartigen, kan een familielid door de kantonrechter benoemd worden als mentor, bewindvoerder of curator.

  Als er geen familielid beschikbaar is kan de kantonrechter ook een ander als mentor, curator of bewindvoerder benoemen.

   

• Financiën

  Mag een curator een volmacht afgeven aan een ander persoon voor de bankrekening van zijn curandus?
  Ja, dat mag de curator. D.w.z. de curator is daartoe wettelijk bevoegd. Toestemming van de kantonrechter is niet nodig. Vraag: is wel: is het verstandig om dat te doen? Immers de curator is en blijft volledig verantwoordelijk en aansprakelijk voor de uitgaven die gedaan worden vanaf de bankrekening van curandus.

   

  Ik heb van mijn curator nog nooit een maandelijks overzicht gehad van de inkomsten en uitgaven en ze is vrijwel niet te bereiken. Kunt u mij vertellen of dit allemaal wel mag en wat ik ermee kan doen?
  Het is het beste om eerst het probleem met uw curator te bespreken. Leidt dat gesprek niet tot een oplossing, dan kunt u uw klachten voorleggen aan de kantonrechter.

   

  Wat gebeurt er als iemand die onder curatele staat een financiële verplichting aangaat, bijvoorbeeld door aankoop op afbetaling bij een postorderbedrijf?
  Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam. Dat betekent dat alles wat hij doet niet rechtsgeldig is. Als hij een aankoop doet, bijvoorbeeld bij Wehkamp, kan Wehkamp controleren of hij in het Centraal Curatele en Bewind Register voorkomt, dat staat op internet op www.rechtspraak.nl. Wehkamp weet dan dat ze niet moeten leveren. Leveren ze wel, dan hebt u als curator het recht om de aankoop terug te draaien. In de praktijk gebeurt dat ook, zonder enig probleem.

   

  Mag een mentor zonder machtiging voor iemand pinnen?
  Nood breekt wet en het kan incidenteel een keer voorkomen, maar in principe is het niet verstandig. De mentor heeft geen bevoegdheden als het om geld van de gementoreerde gaat. Via een machtiging is het wel mogelijk maar ook dat zou een mentor niet moeten willen.

  Als er een bewindvoerder is, moet deze altijd toestemming geven.

• Handelings(on)bekwaamheid

  Handelings(on)bekwaamheid is een juridische term.

  Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is hij meerderjarig. Volgens de wet is hij dan ook handelingsbekwaam. Dat betekent dat hij zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is. Hij mag dingen kopen, een contract afsluiten, geld lenen, trouwen, scheiden etc.

  Soms kunnen meerderjarige mensen hun eigen belangen niet goed behartigen. Ze overzien de consequenties van hun beslissingen niet en kunnen daardoor niet altijd de juiste beslissingen nemen. Dat kan gelden voor bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking, mensen met psychiatrische problematiek, mensen met een verslavingsproblematiek en mensen met dementie.

  Wanneer iemand in een dergelijke situatie onder curatele gesteld is, is hij automatisch handelingsonbekwaam. Alle rechtshandelingen die hij verricht zonder toestemming van de curator kunnen door die curator ongedaan worden gemaakt.

  Handelingsonbekwaamheid is door de wetgever bedacht om kwetsbare mensen, zoals minderjarigen en meerderjarigen die onder curatele staan, te beschermen in het rechtsverkeer. Het houdt in dat de handelingsonbekwame niet mag optreden in het recht (tenminste niet zonder toestemming) en dat wanneer hij dat wel doet, de curator de door de curandus gesloten overeenkomst ongedaan kan maken. Als er door de curandus een bedrag is betaald, kan de curator dit bedrag terugvorderen van degene die met de handelingsbekwame curandus zaken heeft gedaan.

  Om een derde, die misschien niet wist dat hij met een curandus zaken deed, te beschermen is bepaald dat een curatele gepubliceerd moet worden. Deze bekendmaking gebeurt in de Staatscourant en in het landelijk curateleregister.

   

  Verschil wilsonbekwaam en handelingsonbekwaam
  Wilsonbekwaamheid wordt op enkele plaatsen in de wet omschreven als 'niet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake'. Dit ‘ter zake’ duidt er op dat het gaat om een bepaalde aangelegenheid of situatie. Iemand kan ten aanzien van zijn medicatie wilsonbekwaam zijn en ten aanzien van het omgaan met geld wilsbekwaam. Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt.

   

• Informatie doorgeven

  Voor een vrouw met een verstandelijke beperking zijn de moeder en haar partner respectievelijk mentor en bewindvoerder. De instelling waar de dochter woont heeft het beleid om alleen de mentor/bewindvoerder in te lichten. Moeder geeft geen toestemming om vader in te lichten. Waarom wordt vader niet gewoon automatisch geïnformeerd over de gewone zaken (zolang hij zich er niet teveel mee bemoeit moet dat toch kunnen?).
  Als er een mentor is benoemd, blijft de familie van belang voor de cliënt maar recht op info hebben ze niet meer en meebeslissen mogen ze ook niet meer. Dat is de juridische werkelijkheid. In de praktijk wordt in veel gevallen de familie die betrokken is, wel geïnformeerd in ieder geval over hoe het in het algemeen met de cliënt gaat. In zijn plan van aanpak zou de mentor moeten opnemen (op verzoek van de kantonrechter die een brief met een dergelijk verzoek van de vader heeft gekregen) dat de vader ook wordt geïnformeerd.

   

  Onze vader is opgenomen in een verzorgingstehuis vanwege Alzheimer. Zijn vriendin, ook mentor, heeft nu het alleenrecht om met de verpleging te praten, medische dossier in te kijken en zij is eerst contactpersoon voor het tehuis. De relatie met mijn zus en mij is slecht. Wij mogen niets en ze informeert ons niet of nauwelijks. Onze relatie met onze vader is goed en wij genieten van hem.
  U blijft als kinderen van belang voor vader vanwege bezoek, gezelligheid enz. maar juridisch heeft u geen sterke positie omdat het de mentor is die wordt geïnformeerd door het tehuis en de mentor alleen verantwoording schuldig is aan de kantonrechter. Wat u zou kunnen doen is de kantonrechter in een brief vragen om de mentor op te roepen en op te dragen dat de mentor de kinderen meer betrekt bij hoe het vader gaat, misschien door regelmatig een mail met informatie over hoe het gaat op te stellen en te mailen naar de kinderen. Als de relatie tussen mentor en kinderen slecht blijft en dit schadelijk is voor vader kunnen de kinderen vragen om ontslag van de mentor.

   

  Kunnen familieleden inzage vragen in de financiën van een curandus? De curator zegt regelmatig dat bepaalde dingen te duur zijn. Aan de andere kant doet de curator vaak zonder overleg uitgaven waarvan we als familie ons afvragen of die kosten wel nodig zijn en of ze niet lager kunnen. De curator overlegt niet met familie over medicijngebruik, zorgplannen etc., terwijl de familie wel de nodige bijdrage levert aan de zorg van de curandus. Soms neemt zij in haar eentje beslissingen waarbij ons maar neer moeten leggen maar die voor ons moeilijk uitvoerbaar zijn. Wat te doen?
  De curator is de enige persoon die officieel bevoegd is om de financiën te regelen. Anderen hebben geen recht op inzage. Hetzelfde geldt voor medicijnen, zorgplannen etc.

  Het is vervelend als een curator geen openheid biedt, vooral omdat jullie als familieleden wel een bijdrage leveren aan de zorg, contact hebben met jullie zus etc.

  Een gesprek tussen de curator en jullie als familieleden zou misschien helderheid kunnen verschaffen: jullie willen de curator niet controleren, maar voelen je wel betrokken en willen graag meedenken en op de hoogte gehouden worden.

  Als dat niet mogelijk is of geen resultaat oplevert, kun je een klacht indienen bij de kantonrechter, als er tenminste aantoonbaar zaken niet goed geregeld worden (zie op de website onder: wat is goede vertegenwoordiging.

• Koop en verkoop

  Mijn moeder en ik zijn bewindvoerder over mijn vader die in een verpleeghuis verblijft. Mijn moeder wil het gezamenlijke woonhuis verkopen. Hoe moeten we dat aanpakken?
  U moet een schriftelijke verklaring van de verpleeghuisarts vragen waarin staat dat uw vader op grond van zijn ziekte en diagnose niet meer in zijn woning teug kan keren.
  Met zo'n verklaring en de instemming van uw moeder kunt u aan de kantonrechter machtiging tot verkoop vragen.
  Indien u de machtiging hebt gekregen, dan kunt u een makelaar vragen om de woning in de verkoop te nemen.

  In de koopovereenkomst moet een ontbindende bepaling worden opgenomen, dat de koop niet door kan gaan indien de kantonrechter geen toestemming geeft.
  U stuurt de koopovereenkomst naar de kantonrechter en u vraagt hem toestemming/machtiging om over te gaan tot levering.
  Nadat de machtiging van de kantonrechter voor de feitelijk verkoop is verkregen kan de overdracht of levering van de verkochte woning plaatsvinden bij de notaris.

   

  Mijn schoonouders zijn in gemeenschap van goederen getrouwd. In verband met zijn dementie is mijn schoonvader inmiddels opgenomen op een gesloten afdeling. Mijn schoonmoeder woont nu binnen dezelfde stichting in een huurwoning. Mijn vrouw is bewindvoerder en mentor voor haar vader.
  In de praktijk blijkt nu dat voor zowel mijn schoonvader als mijn schoonmoeder alles verantwoord moet worden. Mijn schoonmoeder is voelt zich terecht gecontroleerd en aan banden gelegd op deze manier. Hoe lossen we dit op?
  Uw schoonouders voeren niet meer een gezamenlijke huishouding. U kunt dan ook het beste
  ook financieel de beide huishoudens splitsen. Uit het inkomen moet een reëel gedeelte worden toegerekend aan uw schoonmoeder, opdat zij haar kosten van levensonderhoud kan betalen. Dat gedeelte van het inkomen wordt aan haar verstrekt en komt haar toe. Zij houdt daarover zelf het beheer. Daarover hoeft geen rekening en verantwoording worden afgelegd aan de kantonrechter.

  Er is sprake van een feitelijke scheiding van tafel en bed. Dat heeft tot gevolg / kan tot gevolg hebben dat beiden voor de AOW worden beschouwd als alleenstaande. Ieder krijgt dan een eigen recht op alleenstaande AOW. Het eventueel aanvullend pensioen kan ook verdeeld worden over beiden. Uw schoonmoeder houdt dan het beheer over haar eigen inkomen.
  Omdat de woning tot de gemeenschappelijke boedel behoort, moeten beiden instemmen met een eventuele verkoop: de bewindvoerder namens schoonvader, en schoonmoeder voor zichzelf.

• Leefgeld

  Wat is een redelijk bedrag om maandelijks op de leefgeldrekening van een onderbewindgestelde te storten?

  Zoveel als de onderbewindgestelde nodig heeft en zich kan veroorloven. Personen moeten rond komen van het (maandelijks) inkomen dat zij ontvangen. Er bestaat geen vaste norm voor.

• Maatregel vervangen door andere maatregel

  Mijn ouders zijn curator voor mijn broer met een verstandelijke beperking. Ze worden echter oud en willen het overgeven aan de kinderen. Mijn zus wil het met mij delen. Zij wil dan de bewindvoerder worden en ik zou dan mentor worden. Welke stappen moeten we hier precies voor ondernemen?
  De ouders moeten de rechtbank een brief(je) sturen waarin ze verzoeken om te mogen worden ontslagen als curator. Ook moeten ze schrijven dat naar hun mening i.p.v. een curatele een combinatie van mentorschap en bewind meer passend is voor de zoon. En dat twee kinderen (met name noemen) bereid zijn om tot mentor resp. bewindvoerder te worden benoemd.
  Bij het briefje aan de rechtbank moeten de bereidverklaringen gevoegd worden van degenen die mentor en bewindvoerder willen worden.

   

  Hoe is de procedure als wij als broers en zussen een aanvraag voor ondercuratelestelling van een verstandelijk gehandicapte en inmiddels dementerende zus doen, voor wie de rechtbank de bewindvoering bij een professioneel bureau heeft neergelegd. Wat is de rol van de huidige bewindvoerder bij de beoordeling van een dergelijk verzoek door de familie? Bij een aanvraag ondercuratelestelling van een persoon voor wie al een beschermingsbewind is ingesteld, zal de kantonrechter altijd in eerste instantie vragen: waarom curatele? Kan niet volstaan worden met een beschermingsbewind en een mentorschap?
  
  Vervolgens is de vraag aan de orde: wie moet tot curator (of eventueel mentor) worden benoemd? Kan de huidige bewindvoerder worden benoemd?
  Indien u als familie een verzoek doet tot ondercuratelestelling is het gebruikelijk dat de kantonrechter de huidige bewindvoerder een kopie van het verzoek zal toesturen, met het verzoek om zijn mening daarover te geven. Daarna zal een rechtszitting worden gepland, waar de rechthebbende, de verzoekers, belanghebbenden en de bewindvoerder worden uitgenodigd. Al deze betrokken personen zullen worden gehoord. Uiteindelijk neemt de kantonrechter een beslissing.

• Machtiging bij fysieke beperking

  Mijn partner en ik hebben een en/of-rekening zodat ik alle financiële zaken voor haar kan regelen. Vanwege MS is mijn partner opgenomen in een zorginstelling. Zij kan haar handen niet meer gebruiken. Nu wil de zorginstelling dat ik een 'bewijs' overleg waarin staat dat ik voor haar mijn handtekening mag plaatsen. Zij gaat hiermee akkoord, maar ik weet niet hoe ik aan zo'n bewijs kom. Wat kan ik het beste doen?

  Volgens de Wgbo, de wet die op de zorg aan deze vrouw van toepassing is, bent u van rechtswege, d.w.z. automatisch bevoegd namens haar te tekenen als zij zelf wilsonbekwaam is. En als ze niet wilsonbekwaam is, kunt u samen met haar naar de zorginstelling gaan en daar kan zij verklaren dat u namens haar mag tekenen. Misschien dat een geluidsopname ook al voldoende is om aan te tonen dat zij u bevoegd acht om namens haar te tekenen. Zij moet dan verklaren dat zij u bevoegd acht.
  Wat het tekenen van geldzaken betreft, vraagt de zorginstelling ten onrechte om bewijs. U hebt immers een en/of rekening.

• Non-reanimatieverklaring

  Bij levenseinde is het van belang dat u tijdig het gesprek aan gaat over uw levenseinde en eventuele wensen en een wilsverklaring. Doe dit met uw naasten en met uw (huis)arts.

  Om te laten vastleggen dat u geen reanimatie wilt laten toepassen, heeft u de volgende opties:

  • De niet-reanimerenverklaring en/of -penning van de Nederlandse vereniging voor een vrijwillig levenseinde (NVVE).
  • Als u bepaalde (medische) zaken wilt vastleggen, kan dat in een wilsverklaring. Een wilsverklaring is een document waarin u vastlegt wat u wilt dat er met u gebeurt (of niet gebeurt) wanneer u zelf niet meer in staat bent daarover te beslissen. De wilsverklaring kan samen met de (huis)arts opgesteld worden.
  • Voor wilsverklaringen die te maken hebben met wensen voor het einde van het leven, kunt u gebruik maken van een eigen of standaard wilsverklaring. Zo’n standaard wilsverklaring is de Zorgverklaring. Deze is te bestellen bij het Landelijk Steunpunt Rouw.

  Praktische tips bij het vastleggen van uw wensen in een wilsverklaring vindt u op de website van  NPCF. Op de website van Verenso vindt u richtlijnen ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’ die zijn gepubliceerd door Verenso, NHG en V&VN.

• Onder curatele en ouderlijke macht

  Als iemand onder curatele gesteld wordt, verliest hij dan ook de ouderlijke macht? Ook als hij/zij vrijwillig onder curatele gesteld wordt?

  Een ondercuratelestelling leidt in alle gevallen tot onbevoegdheid om ouderlijk gezag uit te oefenen, ook als die vrijwillig plaats vindt. Hierop is geen uitzondering. Als het ouderlijk gezag behouden zou moeten worden, is het beter om de curatele te vervangen door mentorschap en beschermingsbewind.

  Zie ook: handelings(on)bekwaamheid

• Onderwijs

  Als iemand een mentor heeft en bijzonder onderwijs volgt, vallen zaken die met dat onderwijs te maken hebben dan ook onder het mentorschap?

  Wanneer onderwijs raakt aan zorg en de vorm van dagbesteding aanneemt, valt het binnen het taakgebied van de mentor. Beslissingen op onderwijsgebied die met de zorg te maken hebben (van de IB'er of remedial teacher of orthopedagoog) die - mede - over de ontwikkeling van en de zorg aan de scholier gaan, vallen binnen het taakgebied van de mentor.

   

• Ontslag aanvragen

  Hoe moet je ontslag indienen als je niet langer mentor/bewindvoerder/curator wilt zijn?
  De rechter kan deze benoeming intrekken. Dit betekent dat u hem of haar hierom moet verzoeken. U moet dit schriftelijk doen.

   

  Een van de voorwaarden om curator of bewindvoerder te mogen worden is dat de aanstaande vertegenwoordiger geen strafblad mag hebben. Wat gebeurt er als iemand al tot curator/bewindvoerder is benoemd en dáárna een strafblad krijgt?
  De wet bepaalt bij curatele en bij bewind dat de curator of de bewindvoerder door de kantonrechter kan worden ontslagen omdat hij niet meer voldoet aan de eisen om curator resp. bewindvoerder te worden. Zie de art. 385 lid 1 onder d en art. 448 lid 2 boek 1 BW (Burgerlijk Wetboek). De rechter kan de curator of bewindvoerder dus ontslaan na een strafbaar feit, maar hoeft dat niet te doen. Iedereen kan de kantonrechter op de hoogte stellen van het strafbare feit en daarbij de kantonrechter vragen om de curator/bewindvoerder te ontslaan. De rechter zal een bewindvoerder die is veroordeeld vanwege kinderporno misschien niet ontslaan, maar bij een veroordeling wegens fraude wel, want in het laatste geval raakt het zijn taak als bewindvoerder.

   

  Wat moet er gedaan worden om los te komen van de curator?
  Een curator kan worden ontslagen wegens gewichtige reden. De curandus zelf, maar ook naaste familie kunnen dit ontslagverzoek aan de kantonrechter voorleggen.

• Opvolging regelen

  Iemand wil of kan niet langer curator/mentor/bewindvoerder zijn. Er is iemand anders die deze taak van hem wil overnemen. Hoe regel je dat?
  De curator/mentor/bewindvoerder vraagt de rechter die hem heeft benoemd hem nu te ontslaan. Dat kan schriftelijk in een brief. Daarbij geeft hij aan dat hij die bepaalde persoon graag als nieuwe mentor en bewindvoerder ziet. De beoogde persoon vult samen met curator/mentor/bewindvoerder) het aanvraagformulier in. Door dit gelijktijdig met de brief aan de bevoegde rechter toe te sturen, kan dit in één procedure behandeld worden. Als de rechter akkoord gaat, wordt het ontslag van de één direct gevolgd door de benoeming van de ander.

   

  Wettelijk vertegenwoordiger wil regelen dat haar zoons haar opvolgen als zij (te) oud geworden is voor deze taak. Hoe kan zij dat doen?
  Het meest praktische is om de kantonrechter te vragen om naast de huidige vertegenwoordiger een tweede vertegenwoordiger te benoemen. Dat kan één zoon zijn(bijvoorbeeld bij curatele) of een zoon wordt tweede mentor en een andere zoon wordt tweede bewindvoerder (bij mentorschap en bewindvoering). Wanneer het voor de huidige vertegenwoordiger moeilijker wordt of als zij zou wegvallen, kunnen de zoons de vertegenwoordiging voortzetten.

   

  Is het mogelijk om in je testament een nieuwe mentor/curator te benoemen als opvolger?
  Het is niet mogelijk om in een testament een nieuwe mentor, bewindvoerder of curator te benoemen. Het is aan de rechter om na overlijden een nieuwe vertegenwoordiger te benoemen. Wel kan in een schriftelijke verklaring / testament een wens worden vastgelegd; de rechter zal als hij op de hoogte is van deze wens, hier wel rekening mee houden, wanneer hij een nieuwe vertegenwoordiger moet benoemen, maar de wens is niet bepalend/doorslaggevend; de rechter kan een ander benoemen. Een andere oplossing kan zijn (verzoeken om) twee familieleden te benoemen; wanneer er een overlijdt, blijft de andere op zijn/haar plaats en de overgebleven vertegenwoordiger kan enige tijd later de rechter verzoeken om een tweede (jongere?) vertegenwoordiger te benoemen.

• Ouderlijk gezag

  Ouderlijk gezag is het gezag dat meerderjarige ouders over hun minderjarig kind (tot 18 jaar) mogen en moeten uitoefenen. Zij hebben de plicht en het recht om hun kinderen te verzorgen en op te voeden. Ze zijn verantwoordelijk voor het lichamelijk en geestelijk welzijn van het kind.

• Overlijden cliënt

  Als er verder geen familie meer is, hoe kunnen mentor en bewindvoerder of curator dan de begrafenis regelen van hun overleden cliënt?
  Het is in zo’n situatie belangrijk om dit soort zaken zoveel mogelijk van te voren vast te leggen in een codicil. De bewindvoerder weet hoeveel geld er is en op basis daarvan kunnen afspraken worden gemaakt met de uitvaartonderneming. Mentor, bewindvoerder en curator kunnen hun wensen kenbaar maken en helpen bij het regelen van de begrafenis. Wanneer er geen geld is, bekostigt de sociale dienst de begrafenis.
  Mentor, bewindvoerder en curator zijn overigens niet verplicht om deze zaken te regelen, zij hebben daartoe evenveel recht als ieder ander. Officieel zijn ze op het moment van overlijden van de cliënt geen vertegenwoordiger meer. Maar in de praktijk zijn ze vaak de aangewezen personen om een begrafenis te regelen.

   

  Als een curandus overlijdt ( het betreft een persoon met een verstandelijke beperking) stopt het curatorschap. Dan moet er een executeur benoemd worden. Hoe gaat dan in z'n werk?

  Als er een testament is (waarschijnlijk niet bij iemand met een verstandelijke beperking) is daar mogelijk een executeur testamentair in aangewezen. Als er geen testament is moet er een boedelgevolmachtigde worden benoemd, daarvoor moet een notaris ingeschakeld worden.

   

  Wat moet de wettelijk vertegenwoordiger doen als zijn cliënt overlijdt?
  Het overlijden van de cliënt moet worden gemeld aan het kantongerecht. Veelal samen met de overlijdenskaart. Daarna volgt na enige tijd het verzoek van de kantonrechter om eindrekening/eind verantwoording af te leggen en in te dienen.

   

  Mijn moeders administratie werd verzorgd door een officiële bewindvoerder. Ik ben de enige erfgenaam ben en heb de erfenis beneficiair aanvaard Nu word ik gevraagd door de bewindvoerder te tekenen voor die eindverantwoording zodat ze die kan opsturen naar de rechtbank. Klopt dit wel?
  De wettelijk voorgeschreven procedure is, dat de bewindvoerder eindrekening en verantwoording aflegt aan de erfgename(n). De bewindvoerder vraagt de erfgename(n) de eindrekening en verantwoording voor akkoord te ondertekenen, dan wel te verklaren dat de eindrekening en verantwoording op voldoende wijze is afgelegd.
  U bent uiteraard als erfgename niet verplicht te tekenen. Uw handtekening wil ook niet zeggen dat u de bewindvoerder niet meer aan zou kunnen spreken indien de eindrekening en verantwoording onjuist zou zijn, of anderszins zou blijken dat er in het bewind 'foute' dingen gedaan zijn door de bewindvoerder.
  De bewindvoerder ondertekent de eindrekening en verantwoording en verklaart "aldus naar waarheid opgemaakt". Mocht later blijken dat de cijfers niet juist zijn, dan is er sprake van 'valsheid in geschrifte'.

   

  Kan een bewindvoerder/mentor een testament laten opmaken voor het regelen van de nalatenschap van de cliënt? In het algemeen: hoe is de nalatenschap geregeld?
  Een bewindvoerder of mentor kan niet voor een ander een testament opmaken. Een testament opmaken kan alleen iemand zelf voor zichzelf. Wanneer iemand dat niet zelf kan bijv. vanwege een verstandelijke beperking, kan er geen testament komen. Wanneer die persoon dan overlijdt zonder testament wordt de nalatenschap verdeeld volgens de regels van het erfrecht bij versterf en krijgen de familieleden die elk even nauw verwant zijn aan de overledene evenveel. Wanneer de bewindvoerder dit ongewenst vindt kan hij proberen met machtiging van de kantonrechter tijdens het leven van de cliënt schenkingen te doen zodat er minder in de nalatenschap zit.

• Overlijden vertegenwoordiger

  Wanneer er twee bewindvoerders zijn en een van hen komt te overlijden, wat moet er dan gebeuren?
  Bij overlijden van de ene bewindvoerder, blijft de andere bewindvoerder de enig overgebleven bewindvoerder. Het overlijden van de bewindvoerder moet worden gemeld bij de kantonrechter die toezicht houdt op het dossier. Het ligt voor de hand dat de overgebleven bewindvoerder dit doet. Die kan ook een aanvraag indienen voor het benoemen van een nieuwe tweede bewindvoerder.

• Professionele vertegenwoordiging

  Wat is professionele vertegenwoordiging?
  Professionele wettelijk vertegenwoordigers zijn vertegenwoordigers die geen partner of naast familielid zijn (ouder, kind, broer of zus) en die voor 3 of meer personen tot vertegenwoordiger zijn benoemd. Zij moeten voldoen aan een aantal kwaliteitseisen. Die eisen gaan over opleiding, bijscholing, achtergrond, bereikbaarheid, betrokkenheid, dossiervorming, controle etc.
  Een professionele vertegenwoordiger heeft voor- en nadelen: door dat hij aan kwaliteitseisen moet voldoen en regelmatig moet bijscholen ben je er zekerder van dat hij zijn werk goed kan doen. Nadelen zijn de hogere jaarlijkse vergoeding en het feit dat de vertegenwoordiger bij de start geen band heeft met degene die hij vertegenwoordigt. Een vrijwilliger zal een dergelijke band snel opbouwen, maar een professionele vertegenwoordiger die het voor zijn brood doet, heeft hier in de regel weinig tijd voor. Dus technisch zal alles dan wel kloppen, maar emotioneel en relationeel zal er vaak wat ontbreken.

   

  Hoe vind ik een professionele vertegenwoordiger?
  Bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Professionele Mentoren (NBPM) is informatie beschikbaar over de werkwijze van de organisatie en de manier waarop men een professionele mentor kan vinden.
  Bij de Branchevereniging van Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders (BPBI) is informatie beschikbaar over de werkwijze van de organisatie en de manier waarop men een professionele bewindvoerder kan vinden.

   

  De professionele curator van mijn zoon is met vakantie en heeft haar taken tijdelijk overgedragen aan een kantoormedewerkster die zelf geen curator is. Mag dat?
  De curator mag iemand aanstellen die hem vervangt tijdens bijvoorbeeld vakantie. Deze vervanger is bevoegd beslissingen te nemen die de gewone gang van zaken betreffen zoals een betaling die elke maand plaatsvindt. Ingrijpende beslissingen moeten wachten tot de curator terug is. Wat de medewerker van het curatelebureau betreft, deze moet een VOG hebben en een passende opleiding op MBO 4 niveau hebben genoten (art. 2 en 3 van het Besluit kwaliteitseisen curatoren, bewindvoerders en mentoren).

   

  Moet de curator of diens vervanger bereikbaar zijn voor de curandus bij spoedgevallen?
  Over de bereikbaarheid gaat art. 5 van het Besluit kwaliteitseisen curatoren, bewindvoerders en mentoren. De curator moet ten minste vier dagen per week telefonisch bereikbaar zijn voor de cliënt en daarbuiten (in het weekend bijv.) binnen twee werkdagen reageren op een telefoontje van de cliënt.

  Wat zijn de rechten van curandus ten aanzien van inzage in inkomsten, rekeningen en saldi op bankrekeningen?

  Een professionele curator is verplicht de curandus ten minste maandelijks te informeren over de mutaties op de rekening, tenzij de curandus niet geïnformeerd wil worden of niet in staat is de cijfers te begrijpen. Dat laatste staat in art. 5 lid 5 Besluit kwaliteitseisen curatoren, bewindvoerders en mentoren (Staatsblad 2014, 46).

   

  Hoe dien ik een klacht in over een professionele bewindvoerder?
  Voordat u een klacht indient bij de kantonrechter, moet u eerst een klacht indienen bij het kantoor van uw bewindvoerder.
  Dat doet u als volgt:
  U vraagt bij uw bewindvoerder een exemplaar van de klachtenregeling op. Een bewindvoerder die meer dan drie bewinden onder zich heeft is wettelijk verplicht een klachtenregeling te hebben.
  U kunt vervolgens overeenkomstig de klachtenregeling een klacht indienen bij uw bewindvoerder.
  Indien blijkt dat uw bewindvoerder geen klachtenregeling heeft (of wil verstrekken), of uw klacht niet in behandeling wil nemen, of u niet tevreden bent met de afhandeling van uw klacht, dan kunt u een klacht tegen uw bewindvoerder indienen bij de kantonrechter. Dat kunt u doen door uw grieven in een eenvoudig briefje aan de kantonrechter te zenden. Deze zal uw klachten in behandeling nemen.

• Recht op informatie  

  Als iemand een mentor heeft en bijzonder onderwijs volgt, vallen zaken die met dat onderwijs te maken hebben dan ook onder het mentorschap?

  Wanneer onderwijs raakt aan zorg en de vorm van dagbesteding aanneemt, valt het binnen het taakgebied van de mentor. Beslissingen op onderwijsgebied die met de zorg te maken hebben (van de IB'er of remedial teacher of orthopedagoog) die - mede - over de ontwikkeling van en de zorg aan de scholier gaan, vallen binnen het taakgebied van de mentor.

• Rekening en verantwoording

  Is het mogelijk de jaarlijkse Rekening & Verantwoording op te laten stellen door een accountantsbureau en als bewindvoerder te ondertekenen voor akkoord of moet dat per sé door bewindvoerder zelf worden gedaan?
  Het is wel mogelijk maar het is wel een dure oplossing. Het is voordeliger om het bewind uit te laten voeren door een professionele bewindvoerder die dan ook de belastingaangifte moet doen.

   

  Iemand is onder curatele gesteld (opgenomen in verpleeghuis vanwege dementie). Zijn vrouw is de curator. Ze zijn in gemeenschap van goederen getrouwd. Alle bezittingen en schulden zijn dus van hen beiden. Nu vraagt de kantonrechter om alle inkomsten en uitgaven alsmede de inboedel te verantwoorden. Is dit gebruikelijk?
  Bij ondercuratelestelling en onderbewindstelling moet de curator en bewindvoerder bij aanvang een boedelbeschrijving inleveren bij de rechtbank en jaarlijks rekening en verantwoording. Dat staat zo in de wet; de rechter moet zich daaraan houden. Dat geldt dus ook voor de vrouw die curator is van haar man.

• Rekeningen beheren

  Onderbewindgestelde mag van de bank geen betalingen meer doen van zijn rekening. Hij kan dat echter wel. Hoe kan dit opgelost worden?
  In de wet staat inderdaad dat alleen de bewindvoerder bevoegd is de financiën te beheren, en niet de rechthebbende. De beste oplossing is: werken met twee bankrekeningen: een beheerrekening en een leefgeldrekening.
  Op de beheerrekening komt het inkomen van de rechthebbende binnen, en daarvan worden alle vaste lasten betaald (huur, energie lasten verzekeringen, e.d.). De beheerrekening wordt beheerd door de bewindvoerder (in samenspraak met de rechthebbende).
  Op de leefgeldrekening wordt periodiek (wekelijks of maandelijks) het leefgeld voor rechthebbende overgeschreven vanaf de beheerrekening. De leefgeldrekening wordt beheerd door rechthebbende; indien gewenst via internetbankieren. Spreek af dat er geen roodstand mag zijn op de leefgeldrekening. De leefgeldrekening kan bij een andere bank lopen dan de beheerrekening.

   

  Mijn ouders hebben en/of rekeningen. Mijn moeder is dementerend en niet meer wilsbekwaam, mijn vader is geestelijk nog wel goed. Ik ben gemachtigd voor hun rekeningen en doe de financiële administratie. De bank heeft aangegeven dat er een bewindvoerder aangesteld moet worden voor mijn moeder. Is dat terecht?
  Een bewindvoerder is in het geval van uw moeder niet nodig. Om 2 redenen:

  • Het betreft een en/of rekening met uw vader; uw vader is en blijft dus geheel bevoegd de rekening te beheren.
  • U bent gevolmachtigd door uw ouders: wettelijk gezien is dat ook een voldoende maatregel. Namens uw ouders kunt u het beheer voeren over hun bankrekeningen.

  Praktische oplossing: uw vader vraagt internetbankieren aan. Hij laat u via internetbankieren zorgdragen voor de nodige betalingen en de administratie.

   

  Wanneer een onderbewindgestelde niet in staat is staat om zelf geld te pinnen en geen sociaal netwerk heeft, mag de thuisbegeleider dan geld voor hem pinnen?
  De thuisbegeleiding kan de bankpas van de leefgeldrekening van de cliënt in beheer hebben. Zij doen de boodschappen en doen alleen pinbetalingen. De bewindvoerder kan dan alles controleren. Dit alles uiteraard in overleg met de bewindvoerder.

• Schenken

  Mag een curator of bewindvoerder een schenking doen namens zijn/haar curanda/onderbewindgestelde?

  Voor een schenking is toestemming van de kantonrechter vereist. En als er geen schenkingstraditie bestaat, is het zeer waarschijnlijk dat de kantonrechter dit niet zal toestaan.

• Stemrecht

  Heeft een gementoreerde, een curandus of iemand die onder bewind gesteld is recht om te stemmen?

  Gementoreerden, mensen die onder bewind staan en, sinds juni 2009, ook mensen die onder curatele staan mogen zelf stemmen. Ze krijgen net als iedereen een stemkaart.

  Iedereen kan een ander machtigen om voor hem of haar te stemmen. De gemachtigde moet een kopie kunnen tonen van het identiteitsbewijs van degene namens wie hij of zij een stem uitbrengt. Iemand mag hooguit namens twee anderen stemmen. De gemachtigde hoeft niet de mentor, curator of bewindvoerder zijn. Iedereen die stemrecht heeft kan gemachtigd worden.

• Studiefinanciering

  Mag iemand die onder bewind staat zich aanmelden voor een studie en een studielening aanvragen?

  Iemand die onder bewind staat is nog steeds handelingsbekwaam en kan dus zelfstandig overeenkomsten afsluiten, liefst wel in overleg met de bewindvoerder. Zoals zich aanmelden bij een opleiding en een studielening aanvragen.

  Wat betreft de studieschuld: dat is een schuld van de rechthebbende (niet van de bewindvoerder). De schuld is immers door hem aangegaan en ten behoeve van hem. De bewindvoerder kan daarop alleen worden aangesproken als die tekort is geschoten in zijn taak van goed bewindvoerder. Om helemaal 'safe' te zijn: de bewindvoerder kan machtiging vragen aan de kantonrechter om de studieschuld aan te gaan.

• Tijdelijke vertegenwoordiger

  Is er voor een mentor een mogelijkheid om voor de duur van 5 jaar mentor te worden?
  Ja, het is mogelijk dat de rechter een tijdelijk mentor benoemt, bijvoorbeeld. voor 5 jaar.

   

  Kan ik tijdelijk curator worden tot er iemand anders gevonden is?
  Ja, u kunt inderdaad eerst zelf curator worden en later een ander laten benoemen door de kantonrechter.

• UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen

  Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) zorgt voor deskundige, doelgerichte en efficiënte landelijke uitvoering van de werknemersverzekeringen (zoals: WW, WIA (IVA en WGA), Wajong, WAO, WAZ, Wazo en Ziektewet) en voor arbeidsmarkt- en gegevensdienstverlening.

  www.uwv.nl

   

• Verantwoordelijkheden vertegenwoordiger

  Als gementoreerde wegloopt en zichzelf in onverantwoorde situaties brengt, ligt er bij de mentor dan een verantwoordelijkheid t.a.v. terugbrengen?

  De verantwoordelijkheid van de mentor bestaat daarin dat hij zoekt naar een goede plek voor de cliënt en naar goede zorg. Als het gaat om het terughalen bij weglopen of het reageren op onverantwoord gedrag van de cliënt mag van de mentor worden verwacht dat hij probeert telefonisch of in gesprekken de cliënt te overreden, desnoods met zachte drang, om zich niet in gevaarlijke situatie te begeven. Dit zo mogelijk in samenwerking met hulpverleners. Veel meer kan en mag de mentor ook niet doen. Wanneer er levensgevaarlijke situaties zijn kan de mentor de politie inschakelen die de cliënt terug kan brengen.

• Vergoeding

  De instelling berekent kosten voor het beheer van een betaalrekening voor degene voor wie ik bewindvoerder ben. De rechtbank heeft deze kosten afgetrokken van mijn vergoeding. Hoe zit dit?
  U besteedt blijkbaar werkzaamheden uit aan de instelling die tot de taak van de bewindvoerder behoren. Het is dus terecht dat de rechtbank de kosten voor die werkzaamheden in mindering brengt op uw vergoeding.

   

  Wij zijn als ouders bewindvoerder/mentor voor onze 19-jarige autistische zoon. De gemeente heeft geweigerd om bijzondere bijstand voor de bewindvoerder-/mentorschapskosten te verlenen omdat wij als ouders die kosten zelf voor onze zoon moeten dragen op basis van 'onderhoudsplicht totdat het kind 21 jaar wordt'. Klopt dit?
  De gemeente heeft gelijk. Ouders hebben een wettelijke onderhoudsplicht voor hun kinderen tot hun 21e jaar.

   

  Kan ik met terugwerkende kracht vanaf de datum ondercuratelestelling (6 jaar geleden) alsnog een beroep kan doen op de bijzondere bijstand voor de uitbetaling van de jaarvergoedingen die zijn vastgesteld voor het uitoefenen van mijn taak als familiecurator?
  Een uitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand (WWB) kan nooit met terugwerkende kracht worden verleend. Dus ook niet de bijzondere bijstand. De wet en de gerechtelijke uitspraken (Centrale Raad van Beroep) zijn daar heel duidelijk in.
  U kunt dus vanaf nu bijzondere bijstand aanvragen. Voor toekenning kan de gemeente vragen naar een machtiging van de kantonrechter. U zult dan ook eerst bij de kantonrechter machtiging aan moeten vragen om de (onkosten-) vergoeding van familiecurator in rekening te mogen brengen bij uw zoon.

   

  Ik heb dit jaar voor het eerst een aanvraag voor een vergoeding ingediend en die is toegewezen. Mag ik van vorig naar diezelfde vergoeding alsnog naar mijn rekening overmaken?
  Nee, dat mag niet. U moet daarvoor vooraf machtiging vragen bij de kantonrechter.

  
  Kan een bewindvoerder een mentor vragen een gedeelte van zijn/haar vergoeding aan de bewindvoerder af te staan vanwege het feit dat de bewindvoerder bij de gemeente bijzondere bijstand aan moet vragen voor de kosten van de mentor?
  Neen. Het behoort tot de gewone werkzaamheden van de bewindvoerder om bijzondere bijstand aan te vragen bij de gemeente voor kosten die de rechthebbende moet maken en die voor bijzondere bijstand in aanmerking komen.
  Sterker nog: indien de bewindvoerder nalaat de bijzondere bijstand aan te vragen, dan kan hij/zij aansprakelijk gesteld worden voor de schade die door deze nalatigheid is ontstaan voor rechthebbende. Daarover bestaan gerechtelijke uitspraken. Het is dus een wettelijke plicht van de bewindvoerder de bijzondere bijstand aan te vragen.

• Verschillen tussen mentorschap, bewindvoering en curatele

  De verschillen tussen mentorschap, bewindvoering en curatele zijn in onderstaand document overzichtelijk naast elkaar gezet.

  Overzicht verschillen mentorschap, bewindvoering en curatele (pdf)

• Vertegenwoordiger en hulpverlener

  Wettelijke vertegenwoordiging mag niet uitgevoerd worden door personen die werkzaam zijn bij de instelling waar de cliënt verblijft. Worden daar alle medewerkers in de instelling mee bedoeld?
  De wettelijk vertegenwoordiger mag geen direct betrokken of behandelend hulpverlener zijn en ook niet behoren tot de leiding van de instelling. Het is wel ogelijk dat iemand mentor wordt over een cliënt in zorg bij de instelling waar deze mentor in dienst is. maar op een heel andere plek/locatie.

   

  Ik overweeg mentor te worden voor mijn schoonzus voor wie ik via een pgb ook zorgverlener (begeleider) ben. Ik lees in de bereidheidsverklaring dat een direct betrokken hulpverlener geen mentor kan zijn. Betekent dit dat ik geen mentor kan worden of ben ik geen hulpverlener?
  Op dit punt is er geen duidelijke richtlijn of regel. Voor familieleden gelden niet de zware eisen die voor 'gewone' hulpverleners gelden. Ik denk dat de combinatie kan, maar adviseer u bij de griffie of de kantonrechter hiernaar te informeren.

   

  Ik beheer het PGB voor mijn zoon en heb zelf ook een contract omdat ik omdat ik een groot deel van de begeleiding op me neem. Is het mogelijk dat ik curator word of is er sprake van belangenverstrengeling?
  U kunt gewoon curator worden. Heel veel curatoren beheren het PGB voor hun curandus. U moet elk jaar een verantwoording naar het kantongerecht sturen, maar die gaat over zijn privé-geld en daar hebben het PGB en uw inkomen vanuit het PGB weer niets mee te maken. De kantonrechter vraagt niet wat voor werk u doet. Er is dus geen sprake van belangenverstrengeling.

• Vertegenwoordiging aanvragen  

  Is het mogelijk het verzoek tot curatele/mentorschap/bewindvoering in te trekken? En wat kunnen daar de verdere gevolgen van zijn?
  Ja, je kunt een verzoek intrekken, zeker als er nog geen behandeling van het verzoek is gepland. Wel schriftelijk aan de kantonrechter meedelen.

   

  Is er een spoedprocedure mogelijk?
  Een spoedprocedure bestaat niet. We kunt u de griffier informeren over het spoedkarakter van het verzoek en hem/haar te vragen het verzoek snel op de zitting te zetten. Op enkele kantongerechten is het mogelijk om wanneer zittingen in de regel om 9 uur beginnen, een spoedverzoek op korte termijn om half negen te behandelen.

   

  Wanneer iemand niet bij de zitting aanwezig kan zijn kan dat aangegeven worden op het aanvraagformulier. Wat gebeurt er als dat niet kan?
  De aanwezigheid van de persoon die onder curatele wordt gesteld op de zitting is hoofdregel. Er zijn uitzonderingen; bijv. als deze persoon niet naar de rechtbank kan komen of als de rechter ervan overtuigd is dat communicatie met deze persoon (eigenlijk) niet mogelijk is. In die gevallen zal de zitting kunnen plaatsvinden zonder dat de persoon waar het om gaat erbij is. Er moet dan wel een verklaring van een deskundige (arts) zijn waaruit blijkt dat en waarom deze persoon niet op de zitting kan komen. Eventueel kan de rechter beslissen de persoon te horen op zijn of haar verblijfplaats. De rechter komt dan met de griffier naar deze persoon toe.

   

  Mag een adoptiefouder met ouderlijk gezag, maar zonder bloedverwantschap, een verzoek tot ́curatele-mentorschap-of-onderbewindstelling ́ indienen voor een adoptiefkind?
  Bloedverwantschap ontstaat ook door adoptie. Klinkt raar, maar is juridisch correct. Een adoptiefouder met gezag is bevoegd een beschermingsmaatregel te verzoeken.

   

  Mijn moeder heeft Alzheimer en woont samen met een vriend, ze hebben geen samenlevingscontract en zijn niet getrouwd. De vriend is alcoholverslaafd. Moeder wordt door hem financieel uitgebuit. Ik wil samen met mijn broer bewindvoering aanvragen. Moet de vriend wel of niet een akkoordverklaring tekenen?
  Kinderen zijn bevoegd om een beschermingsbewind aan te vragen bij de kantonrechter. Het is geen vereiste dat de vriend van moeder akkoord gaat. De rechter zal de moeder en de vriend waarschijnlijk wel horen, evenals de zus en de broer. Voor zus en broer is van belang dat ze feiten beschrijven en aantonen waaruit blijkt dat bewind nodig is en ook dat niet de vriend bewindvoerder moet worden.

   

  Is het mogelijk om een maatregel ‘alvast’ aan te vragen en in te laten gaan op het moment dat het echt nodig is, bijvoorbeeld in het geval van voortschrijdende dementie?
  Nee, dat is niet mogelijk.

   

  Ik ben bezig om mentorschap aan te vragen voor mijn zus alsmede de bewindvoering over te nemen van de Stichting van de GGZ instelling waar ze nu verblijft. Nu zie ik ergens staan dat er ook een "eigen verklaring bewindvoerder/curator" meegestuurd moet worden, klopt dit wel?
  De "eigen verklaring bewindvoerder/curator" geldt alleen voor professionele bewindvoerders en curatoren. Men wordt als professioneel bewindvoerder aangemerkt als men 3 of meer bewinden onder zich heeft.

   

  Hoe kan iemand onder bewind gesteld worden zonder toestemming van de kinderen? Het gaat om een vrouw met een verstandelijke beperking. Haar zoon beheert de financiën maar doet dat niet goed.
  De kantonrechter kan een bewind uitspreken en een bewindvoerder benoemen ook als de kinderen of enkele van hen daartegen zijn. Dus ook als er geen akkoordverklaring van de familie komt, kan een bewind worden uitgesproken. Het beste is de officier van justitie te vragen of hij een verzoek wil indienen. Het is dan wel van belang hem goed te informeren over de ernst van de situatie en te vragen of hij snel actie wil ondernemen.

   

  Mijn man is dement en wacht op opname in een verpleeghuis. Mijn dochter maakt zich zorgen omdat wanneer ik eerder zou overlijden er niemand is die de zaken voor haar vader wettelijk kan regelen. Ze vraagt zich af of zij nu al als bewindvoerder zou kunnen worden aangewezen.
  Zolang u zelf nog goed in staat bent de zaken van uw echtgenoot goed waar te nemen, is een onderbewindstelling niet nodig. Ingeval u eerder komt te overlijden dan uw echtgenoot, dan kan uw dochter met spoed een onderbewindstelling aanvragen.

   

  Voor een cliënt is mentorschap aangevraagd. De beoogde mentor heeft volgende de zorgaanbieder niet de kennis en vaardigheden om goed met cliënt om te gaan. Wat kan de zorgaanbieder doen?
  De zorgaanbieder kan de kantonrechter die het verzoek tot benoeming van deze mentor behandelt, een brief sturen en zijn zienswijze/ervaringen uiteenzetten. Hij kan ook vragen om ter zitting te worden uitgenodigd en/of zelf een ander persoon als mentor voorstellen.

   

  Mijn moeder wil bewindvoerder worden van mijn vader die is opgenomen in een verpleeghuis op een PG-afdeling. Is het verplicht dat de kinderen van mijn ouders daarvoor tekenen?
  Indien de bewindvoering wordt aangevraagd bij de kantonrechter worden in deze aanvraagprocedure de naaste familieleden betrokken. De wet schrijft dat voor. De procedure wordt makkelijker, indien alle betrokken personen schriftelijk hun instemming geven middels een akkoordverklaring. Maar niemand kan u verplichten te tekenen.

  Als blijkt bij de kantonrechter dat niet alle betrokken familieleden voor akkoord willen tekenen, dan zal hij/zij iedereen oproepen voor een hoorzitting. Daar kan dan iedereen zijn of haar bezwaren kenbaar maken.

  Uiteindelijk beslist de kantonrechter.

   

  In het aanvraagformulier curatele wordt onder punt 5 gevraagd naar 3 getuigen. In de toelichting staat dat er schriftelijke verklaringen moeten worden bijgevoegd, die moeten zijn voorzien van datum, naam, adres en handtekening van die getuigen. Maar wat moeten die getuigen dan verklaren in die verklaring?
  Bij punt 4 hebt u de reden opgegeven voor de ondercuratelestelling. Die moet u bij punt 5 bewijzen, óf met schriftelijke stukken: verklaring van een arts of andere behandelaar, testrapport van de school, zorgplan van de zorgaanbieder of iets dergelijks, waaruit blijkt dat uw zoon een verstandelijke beperking heeft of een andere beperking, óf u moet namen opgeven van mensen die naar de zitting kunnen komen om te vertellen over uw zoon. Het hoeft dus niet beide te gebeuren. In het geval van een verstandelijke beperking worden er vrijwel altijd schriftelijke stukken mee gestuurd.

   

  Bij het aanvragen van mentorschap bij de kantonrechter kwam ik tegen dat er getekend moet worden door een naast familielid, dus partner, broer/zus, kind of ouders. Maar het gaat hier om iemand die helemaal alleen op de wereld is. Wie moet er nu tekenen?
  Als er geen naaste familieleden (meer) zijn is die handtekening niet nodig.

   

  Moet bij het aanvragen van bewindvoering een verklaring van een arts worden meegestuurd?
  De goederen van een persoon kunnen onder bewind worden gesteld om de volgende redenen:

  1. zijn lichamelijke of geestelijke toestand, dan wel
  2. verkwisting of het hebben van problematische schulden

  Voor reden a. is een verklaring nodig van een arts of van een andere deskundige (bv. een orthopedagoog).

  Voor reden b. moet worden aannemelijk gemaakt dat er sprake is van verkwisting en/of van problematische schulden. Daarvoor zijn zoveel mogelijk schriftelijke stukken nodig waaruit de schulden blijken, en een overzicht van het inkomen van de persoon.

   

  Mijn dochter is afhankelijk van voortdurende intensieve ondersteuning en begeleiding. De instelling waar zij begeleid woont adviseerde ons als ouders na te denken over mentorschap voor onze dochter. Wij voelen wel voor deze maatregel, maar ik vraag me af wat een rechter doet als zij bezwaar hiertegen maakt omdat zij meent dat ze zelf haar zaakjes kan regelen en voor zichzelf in kan staan. En dat is nu juist niet het geval.

  Beschermingsmaatregelen worden ingesteld ten behoeve van de patiënt/cliënt. De rechter zal zich dus altijd willen oriënteren op wat het beste voor hem of haar is. In uw geval dus voor uw dochter. Hij zal daarover dus ook haar mening vragen.

  In dit geval lijkt het voor de hand te liggen dat de instelling de aanvraag mentorschap doet. Zij kunnen op basis van ervaringen met uw dochter aangeven wat het belang is haar onder mentorschap te stellen. Bij de aanvraag kan de instelling aangeven dat zij u beiden als mentor wil voordragen. U beiden tekent een bereidverklaring, die meegestuurd wordt met de aanvraag.

• Volmacht en levenstestament

  Volmacht

  Lees meer over wat een volmacht is.

  Ik heb met mijn zoon besproken dat ik een goede vriendin beslissingen wil laten nemen over mij als ik dit niet meer kan. Overstijgt deze onderhandse volmacht het recht van de zoon om beslissingen te mogen nemen?
  Als de goede vriendin gemachtigd is, heeft de zoon geen bevoegdheid meer om te beslissen, want de volmacht gaat voor.

   

  Mijn ouders hebben bij de notaris beiden een aparte volmacht op laten stellen. Daarin worden bij mijn moeder mijn vader, broer en ik gevolmachtigd en bij mijn vader mijn moeder, mijn broer en ik. Deze maatregel hebben we genomen vanwege het feit dat bij mijn moeder Alzheimer was geconstateerd.
  Nu is mijn vader kortgeleden overleden. Mijn ouders hadden een gezamenlijke rekening. De bank heeft nu mijn pasje geblokkeerd. Ik vraag mij af of de volmacht die mijn moeder heeft getekend toch niet meer telt, vanwege het feit dat mijn vader is overleden. Ik vind dit vreemd, want wij zijn juist naar de notaris gegaan om dit te voorkomen. Hoe zit dit?
  Bij overlijden vervallen de volmachten die de overledene heeft afgegeven. Voor de overledene treden in de plaats diens erfgenamen. Wie de erfgenamen zijn is in het testament van uw vader opgenomen, of anders is dit volgens wettelijke erfopvolging. Is dit laatste het geval, dan is uw moeder de erfgename. Door een notaris moet een 'verklaring van erfrecht' worden opgesteld om officieel vastgesteld te krijgen wie de erfgenamen zijn. Met die verklaring kunt u naar de bank gaan om de bankzaken te regelen.

   

  Kind dat gevolmachtigd is maakt misbruik van zijn bevoegdheden. Kan de volmacht ongedaan worden gemaakt?
  Als de volmacht niet in het belang van moeder wordt gebruikt of erger nog, zodanig wordt gebruikt dat sprake is van ouderenmishandeling, zouden de andere kinderen samen of individueel bij de kantonrechter een bewind en/of een mentorschap kunnen verzoeken. Als de kantonrechter het verzoek zou honoreren en er een bewindvoerder en/of mentor wordt benoemd, kan deze de volmacht doen eindigen. Een door de rechter benoemde vertegenwoordiger gaat boven een in een volmacht benoemde vertegenwoordiger.

   

  In een familie met zes kinderen is één zoon mantelzorger van hun moeder. De mantelzorger heeft sinds enkele weken een volmacht. Kan een notaris een volmacht afgeven zonder (één van) de vijf andere kinderen te horen?
  De notaris is niet verplicht de andere kinderen te horen.

   

  Mijn vader heeft enige tijd geleden mijn broer een bankvolmacht/machtiging gegeven. Mijn vader is nu dement en ik heb ontdekt dat er € 80.000 euro is verdwenen. Wat kan ik doen?
  Een volmacht dient ervoor om de volmachtgever te helpen en in diens naam de noodzakelijke betalingen te doen in het belang van de volmachtgever. In uw voorbeeld is daarvan kennelijk geen sprake of is er op zijn minst de verdenking dat de gelden voor andere doeleinden zijn gebruikt. De gevolmachtigde zal rekening en verantwoording moeten geven voor de uitgaven die hij verricht heeft, en een verklaring voor de afname van het vermogen van uw vader.
  Uw vader kan het ten onrechte opgenomen geld terug eisen. Of dit kan eventueel gedaan worden door een bewindvoerder van uw vader. Het beste is dan ook een onderbewindstelling aan te vragen ten behoeve van uw vader. De bewindvoerder kan vervolgens onderzoeken of het opgenomen geld terecht is geweest en zo nodig in een gerechtelijke procedure tegen uw broer het geld terugeisen.

   

  Wanneer een oude meneer een volmacht heeft afgegeven aan een dochter en deze dochter behartigt zijn belangen niet goed, plukt haar vader kaal samen met broers en zussen, wat kan deze meneer dan doen. Hoe komt hij van deze volmacht af, behalve dan via het regelen van een beschermingsmaatregel?
  Een volmacht kan worden herroepen door de volmachtgever in dit geval de oude man. Omdat het gaat om financieel kaal plukken, lijkt het hier handig dat de oude meneer twee originele exemplaren van een brief maakt (kan getypt, maar de handtekening en de dagtekening beide keren met de hand) en deze herroeping van de volmacht stuurt naar de dochter die de volmacht heeft en naar de bank. Als voor de volmacht bij de bank een formulier van de bank zelf is gebruikt, moet hij bij de bank informeren hoe de volmacht kan worden herroepen.
  Ook kan hij een bewind aanvragen (formulier is op rechtspraak.nl te vinden). Van belang is dan wel een bewindvoerder voor te stellen in wie hij vertrouwen heeft. De bewindvoerder kan de volmacht opzeggen.

   

  Wordt een gevolmachtigde ook gecontroleerd?
  Een volmacht is een kwestie van vertrouwen. Als iemand wil dat er gecontroleerd wordt wat de ander doet, moet hij of zij een beschermingsmaatregel aanvragen bij de kantonrechter. Dus mentorschap, bewindvoering of curatele. De kantonrechter controleert bewindvoerders en curatoren, in bijzondere gevallen mentoren. Iemand die gevolmachtigd is, wordt niet gecontroleerd.

   

  Als iemand in een verpleeghuis woont en de zoon woont ver weg, mag dan bijvoorbeeld de vroegere buurman als vertegenwoordiger optreden?
  De zoon is volgens de wet (hier de Wgbo art. 7:465 BW) bevoegd om namens en voor zijn moeder over zorginhoudelijke zaken te beslissen als moeder wilsonbekwaam is. Deze bevoegdheid kan hij niet mandateren aan een voormalige buurman die dichterbij woont. De bevoegdheid om voor een ander te beslissen is er automatisch / van rechtswege als het een partner of een naast familielid is, maar in alle andere gevallen, zelfs als het een kleinkind zou zijn, moet het via de rechter geregeld worden. Als de buurman mentor zou worden, misschien samen met de zoon, dan mag hij wel de vroegere buurvrouw vertegenwoordigen bij zorgbeslissingen.

   

  Levenstestament

  Lees meer over wat een levenstestament is.

  Hoe kun je voorkomen dat de zorg die je krijgt in een psychogeriatrische zorginstelling afwijkt van je wensen die je hebt vastgelegd in je levenstestament?

  Een levenstestament is een voor het recht krachtig middel om wensen voor later (ook als het gaat om psychogeriatrische zorg) vast te leggen. 100% zekerheid kan met een levenstestament niet worden gerealiseerd. Wel is van belang om bij/kort na een diagnose dementie zich te oriënteren op Psychogeriatische (PG) zorginstellingen met een passende cultuur en zorgkwaliteit. Dan nog is het mogelijk dat de zorg in de praktijk tegenvalt.

   

  De instellingsarts wil niet verder met de door cliënt gekozen vertegenwoordiger. Kan gevolmachtigde dan de cliënt laten verhuizen? Kun je daarover iets vastleggen in een levenstestament?

  Een arts heeft de bevoegdheid om in een uitzonderingssituatie de wil/wens van de vertegenwoordiger (gevolmachtigd of mentor of curator of naast familielid) naast zich neer te leggen. Dat is in een levenstestament niet opzij te zetten. De gevolmachtigde kan de zorgovereenkomst opzeggen en een andere plek zoeken. Een specifieke bepaling in een levenstestament is daarvoor niet nodig, al is het niet verboden. De gevolmachtigde zal sowieso krachtens het levenstestament wel verplicht zijn om bij wilsonbekwaamheid van de volmachtgever te zorgen voor een goede zorgplek en voor goede zorg en de wensen van de volmachtgever daarbij als leidraad te nemen. Formeel kan de gevolmachtigde, als hij bevoegd is op zorggebied beslissingen te nemen, dus voor de wilsonbekwaam geworden volmachtgever een andere PG zorginstelling zoeken. Dit is niet mogelijk als de rechter op grond van de Wet Bopz een machtiging tot opneming in een PG zorginstelling heeft afgegeven. En een overplaatsing is in verband met wachtlijsten bij de reguliere PG zorginstellingen niet direct gerealiseerd.

• Voogd

  Ouders van een kind oefenen het ouderlijk gezag uit. Dit betreft meestal gehuwde ouders maar ook niet-gehuwde ouders kunnen het ouderlijk gezag uitoefenen. Als anderen dan ouders het gezag over een minderjarige uitoefenen noemt de wet dit voogdij. Degene die de voogdij heeft heet een voogd.

• Wel of niet vertegenwoordiging aanvragen

  Mijn ouders zijn in gemeenschap van goederen getrouwd en hebben geen onroerend goed of dergelijke. Mijn moeder is dement, mijn vader verzorgt haar en regelt verder alles en betrekt de familie bij beslissingen als dat nodig is. Moeten wij iets regelen?

  Uw vader kan de financiën beheren, zoals hij al steeds gedaan heeft. Voor zover noodzakelijk kan hij ook namens uw moeder haar belastingaangifte ondertekenen.
  Op grond van de Wet Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) is uw vader de vertegenwoordiger van uw moeder indien uw moeder niet meer in staat is "tot een redelijke waardering van haar belangen". Uw vader is op grond van deze wet bevoegd namens uw moeder rechtsgeldig behandel- en zorgovereenkomsten aan te gaan. Er hoeft dus op dit moment geen beschermingsmaatregels aangevraagd te worden.

• Wet Bopz (Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen)

  Het doel van de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) is het regelen van een wettelijke grondslag voor en rechtsbescherming bij vrijheidsbeneming en gedwongen behandeling.

  De Wet Bopz maakt gedwongen opname en behandeling onder voorwaarden mogelijk. De wet is van toepassing op psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische afdelingen van ziekenhuizen, psychogeriatrische verpleeghuizen, verzorgingshuizen met een Bopz-afdeling en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking.

  De Wet Bopz regelt de onvrijwillige opneming van personen van 12 jaar en ouder die een gevaar voor zichzelf en voor anderen vormen, dat voortvloeit uit een geestelijke stoornis of de gebrekkige ontwikkeling daarvan. Vereist is dat het gevaar niet op een andere wijze dan door opneming kan worden afgewend en dat de cliënt niet vrijwillig wil worden opgenomen. Bij gevaar bij mensen met een verstandelijke beperking heeft men het over zich niet kunnen handhaven buiten de instelling. Indien de Wet Bopz niet van toepassing is dan valt de behandeling/opname van de cliënt onder de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo).

  Een curator of mentor heeft een geringe invloed binnen de Bopz. De Wet Bopz gaat uit van de feitelijke bekwaamheid van de cliënt, ook als de rechter op een eerder moment de cliënt in algemene zin handelingsonbekwaam heeft verklaard. Er moet dus worden beoordeeld of de cliënt op dat moment wilsonbekwaam is of niet.

  Meer over de wet Bopz

   

   

• Wet Zorg en Dwang

  Toekomstige Wet Zorg en Dwang

  Uit diverse evaluaties is gebleken dat de Wet Bopz niet geschikt is voor mensen met een verstandelijke beperking (en ouderen). Verder bleek uit de evaluaties dat er onvoldoende toezicht op de uitvoering is door de hulpverleners, de dwangbehandelingen niet altijd aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg worden gemeld, de vrijheidsbeperkingen vanwege organisatieproblemen te snel worden opgelegd en dat beperkende huisregels buiten de Bopz om worden opgelegd.

  Het voorstel Wet Zorg en Dwang moet de Wet Bopz vervangen, specifiek voor mensen met een verstandelijke beperking en psychogeriatrie.

  Het kabinet wil graag een uniforme regeling voor mensen die vanwege hun psychogeriatrische aandoening of verstandelijke beperking zorg ontvangen, ongeacht de plaats waar zij verblijven. De nieuwe wet is dus niet plaats- maar cliëntgebonden en wordt dus ook van toepassing op mensen die thuiswonen en op bewoners van kleinschalige woonvoorzieningen.

  In het voorstel Wet Zorg en Dwang staan twee elementen centraal. Ten eerste dat onvrijwillige zorg alleen mag worden toegepast als er sprake is van een ernstig nadeel voor de cliënt zelf of voor anderen. Ten tweede regelt de Wet onder welke condities mensen kunnen worden opgenomen, indien ze zelf zich niet meer over opname kunnen uitspreken. Deze elementen vervangen de nu onder de Bopz vallende dwangbehandeling en de ‘artikel 60’ procedure. De regels van de Bopz blijven van toepassing voor gedwongen opnamen. Alle maatregelen moeten in het zorgplan worden opgenomen dat tevoren in een multidisciplinair team moet zijn besproken.

  Het voorstel (EK 31.996, A) is op 19 september 2013 aangenomen door de Tweede Kamer. CDA, ChristenUnie, VVD, 50PLUS, D66, GroenLinks en PvdA stemden voor. De Eerste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft op 8 oktober 2013 besloten de procedure aan te houden in afwachting van wetsvoorstel 32.399 (Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg), en beide voorstellen in samenhang te behandelen. Of een samenvatting van deze tekst.

  De Eerste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie (V&J) heeft de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie bij brief van 25 februari 2015 (EK 32.398, M) laten weten dat de behandeling van Wet Forensische zorg (32.398) wordt voortgezet zodra dit wetsvoorstel en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (32.399) de Eerste Kamer hebben bereikt en deze gezamenlijk behandeld kunnen worden. De commissie heeft op 22 september 2015 besloten vast te blijven houden aan haar voornemen van gezamenlijke behandeling.

  Het ziet er naar uit dat invoering van de Wet Zorg en dwang niet voor 2017 zal worden gerealiseerd.

• Wettelijke vertegenwoordiging

  Wettelijke vertegenwoordigers zijn mensen of rechtspersonen die door de kantonrechter worden benoemd tot mentor, bewindvoerder of curator. Hun rechten en plichten worden bij wet geregeld.

  Er zijn ook andere mensen of rechtspersonen die door de vertegenwoordigde persoon zelf zijn aangewezen als vertegenwoordiger. Dat kan in een zelfgeschreven wilsbeschikking of volmacht. Het is verstandig maar niet noodzakelijk om deze vormen van vertegenwoordiging bij de notaris vast te laten leggen.

  Zie ook voor- en nadelen wettelijk benoemde vertegenwoordiger

• Wgbo (Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst)

  De Wgbo is van belang voor iedereen die met medische zorg te maken krijgt. Wanneer een hulpverlener u behandelt, hebt u automatisch een geneeskundige behandelingsovereenkomst met hem of haar. In de Wgbo staan de rechten en de plichten van de cliënt/patiënt en de hulpverlener.

  Een hulpverlener moet de cliënt goede informatie geven, maar heeft het recht zijn eigen beslissingen te nemen. Zijn eigen deskundigheid speelt hierbij een grote rol.

  De Wgbo regelt dat onderzoek en behandeling alleen kunnen plaatsvinden na voldoende informatie en met instemming van de cliënt, tenzij deze wilsonbekwaam is voor wat er aan de hand is en voor wat er moet gebeuren. Is dit het geval, dan beslist in medische zaken de arts tot het instellen van het onderzoek of de behandeling. De arts moet wel overleggen met de vertegenwoordiger van de cliënt (diens belangenbehartiger). Als die er tenminste is. Voor de Wgbo is dat de curator, de mentor, de schriftelijk gemachtigde, de vaste (huwelijks)partner, de ouder, het kind, de broer of zus, in die volgorde.

  Indien sprake is van een acute noodsituatie waarin de tijd ontbreekt om toestemming van de belangenbehartiger te vragen, dan kan de hulpverlener ook zonder diens toestemming handelen (artikel 7:466 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek). Hiernaast mag de hulpverlener ook weigeren een behandeling uit te voeren indien hij van mening is dat dit medisch niet noodzakelijk is.

  De hulpverlener moet wel goede zorg verlenen, medisch noodzakelijke zorg geven en een medisch dossier bijhouden. De cliënt heeft recht op goede duidelijke informatie van de hulpverlener over zijn/haar behandeling. In principe moet de cliënt eerst toestemming geven voor een behandeling maar in noodsituaties kan de hulpverlener hiervan af zien.

  Verder heeft de cliënt:

  • inzage in zijn/haar dossier
  • kan er gevraagd worden naar een tweede mening bij een andere hulpverlener
  • mag de cliënt zich laten vertegenwoordigen
  • heeft de cliënt recht op privacy

  Meer over de Wgbo.

  
  Wie beslist bij ingrijpende maatregelen?

  Indien u door de rechter bent benoemd als curator of mentor, bent u bevoegd om beslissingen te nemen op het gebied van verpleging, behandeling, verzorging en begeleiding. Deze taken wilt u uiteraard zo goed mogelijk uitvoeren. Er kunnen zich situaties voordoen, dat er ingrijpende beslissingen genomen moeten worden voor degene voor wie u de belangen behartigt. U kunt hierbij denken aan onvrijwillige zorg, zoals gedwongen medicatie. Deze maatregel kan momenteel uitgevoerd worden op basis van de Wet Bopz. U kunt hierbij ook denken aan euthanasie, abortus of sterilisatie. Bij deze behandelingen is onder andere de Wgbo van belang.

  Wet Zorg en Dwang moet de Wet Bopz gaan vervangen, specifiek voor mensen met een verstandelijke beperking en psychogeriatrie.

• Wie wordt vertegenwoordiger

  Hoe vind ik een mentor of bewindvoerder buiten de familie?

  Bij vertegenwoordiging kunt u kiezen uit maatregelen, zoals het (laten) aanstellen van een mentor, bewindvoerder of curator. Dit kan iemand zijn uit de familie of iemand daar buiten.
  Soms is een familievertegenwoordiger niet beschikbaar of wenselijk. U kunt dan iemand van buiten de familie zoeken: een vriend(in), ouders van een vriend(in), kind van een vriend(in), iemand uit de kerkelijke gemeente etc.

  Als het niet lukt om zelf iemand te vinden kunt u voor mentorschap terecht bij Mentorschap Netwerk Nederland (MNN). MNN is de vereniging  van stichtingen mentorschap. Zij werven, scholen, koppelen en begeleiden vrijwilligers om mentorschap te bieden. De werkwijze van deze vrijwilligers is geborgd, zij staan voor professionele kwaliteit. Door de persoonlijke koppeling en aandacht van de mentor kan mentorschap op maat worden geboden, met de gewenste tijd voor de cliënt. De coördinatoren van de stichtingen kunnen u desgewenst adviseren.

  Er zijn op verschillende plaatsen ook beroepsmatig betaalde mentoren actief. Deze beroepsmentoren zijn te vinden via de Nederlandse Branchevereniging voor Professionele Mentoren (NBPM).

  Professionele bewindvoerders zijn verenigd binnen Branchevereniging van Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders (BPBI)

• Wils(on)bekwaamheid

  Wilsonbekwaamheid is geen juridische term, maar wordt gebruikt in de gezondheidszorg.

  Wilsonbekwaamheid heeft te maken met beslissingen over gezondheid. Voor medische behandelingen moet een patiënt toestemming geven. Als hij daartoe niet in staat is, schat een arts in dat hij wilsonbekwaam is.

  Iemand is wilsonbekwaam als hij:

  • informatie niet kan begrijpen en afwegen
  • niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
  • en/of geen besluit kan nemen.

  Wilsonbekwaamheid geldt voor één bepaalde situatie. Bij elke volgende situatie moet de arts opnieuw beoordelen of de patiënt wel of niet een beslissing kan nemen. Het is best mogelijk dat iemand bepaalde beslissingen wel en andere beslissingen niet kan nemen. Goed overleg tussen de behandelaars, de patiënt en een naast familielid is dan van groot belang.

  Voorbeeld: U bent niet meer in staat te beslissen in welk verpleeghuis u gaat wonen, maar u kunt tegelijkertijd wel bepalen wat u die avond wilt eten.

   

  Verschil wilsonbekwaam en handelingsonbekwaam
  Wilsonbekwaamheid wordt op enkele plaatsen in de wet omschreven als 'niet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake'. Dit ‘ter zake’ duidt er op dat het gaat om een bepaalde aangelegenheid of situatie. Iemand kan ten aanzien van zijn medicatie wilsonbekwaam zijn en ten aanzien van het omgaan met geld wilsbekwaam. Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt.

   

  Wie bepaalt of en waarvoor iemand wilsonbekwaam is?
  Als het gaat om zorg bepaalt de behandelaar of een patiënt wilsonbekwaam is. Misschien vindt u zelf dat u beslissingen kunt nemen. De behandelaar kan het hier niet mee eens zijn. Goed overleg tussen de behandelaars, de patiënt en een naast familielid is dan van groot belang.

   

  Voorbeeld:
 In een psychiatrisch ziekenhuis wordt een man opgenomen die ernstig in de war is. Eenvoudige keuzes kan hij prima zelf maken, zoals welke kleding hij wil dragen.
  Over zijn behandeling kan hij echter geen ingrijpende beslissingen nemen. Hij kan de gevolgen nu niet goed overzien. De behandelaar moet in dit geval bij iedere beslissing
  die genomen moet worden opnieuw beoordelen of een patiënt dit kan. Zo ja, dan beslist de patiënt. Zo nee, dan moet door de behandelaar gekeken worden of een ander moet (mee)beslissen.
  Soms wordt door middel van een aantal vragen gekeken of de patiënt zelf weloverwogen keuzes kan maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld als het gaat om een ingrijpend onderzoek of behandeling.

   

  Wie beslist bij wilsonbekwaamheid?
  Zonder uw toestemming mag de behandelaar geen medische behandeling uitvoeren. Hij moet wachten tot u weer in staat bent te beslissen. Het kan zijn dat de behandeling niet zolang uitgesteld kan worden. Of dat u waarschijnlijk nooit zelf meer zal kunnen beslissen. Dan moet een ander toestemming geven voor verzorging, verpleging of behandeling. Deze persoon noemt men een vertegenwoordiger. In alle gevallen blijft het uitgangspunt dat de patiënt zelf beslist. De patiënt moet zoveel mogelijk zelf worden ingeschakeld.

   

  Stappenplan voor beoordeling wilsonbekwaamheid
  De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) heeft een stappenplan opgesteld voor het beoordelen van wilsonbekwaamheid. Hierin staan ook tips hoe artsen wilsbekwaamheid kunnen bepalen en hoe ze met de cliënt om kunnen gaan.

   

  Praktische vragen en antwoorden over wils(on)bekwaamheid.

  U kunt het Stappenplan wilsonbekwaamheid (pdf) hier downloaden.

  Aanvullende informatie Verenso over vaststellen wils(on)bekwaamheid

• Wilsbekwaam – wilsonbekwaam

  Zie beschrijving van het begrip 'wils(on)bekwaamheid'

  Moet de behandelaar de mentor/curator altijd betrekken bij overleg?
  Als een behandelaar een cliënt wilsbekwaam acht op het gebied van een ingreep of behandeling dan is hij niet verplicht de mentor vooraf te informeren en is hij formeel bevoegd te behandelen. Het gaat echter niet alleen om bevoegdheden en juridische verplichtingen, maar ook om communicatie en samenwerking.

  De mentor/curator zou een afspraak kunnen maken met de behandelaar, bijvoorbeeld op het moment dat het behandelplan wordt vastgesteld of de voortgang ervan wordt besproken, of kort na een multidisciplinair overleg (MDO). Tijdens deze afspraak kan hij zich voorstellen en meteen het behandelplan bespreken, eventueel voorzichtig aan de orde stellen welke punten in de zorg of de behandeling nadere aandacht behoeven.

  Door zelf het initiatief te nemen voor een dergelijke afspraak geeft de mentor/curator op een goede manier invulling aan zijn belangenbehartigende taak. De rechter heeft het immers nodig gevonden hem als mentor/curator te benoemen. Natuurlijk is het goed wanneer de cliënt bij het gesprek aanwezig is, maar als hij/zij dat niet kan of wil, moet de mentor/curator de communicatie voeren. Zie ook bevoegdheden mentor/curator binnen BOPZ.

   

  De mentor/curator vindt zijn cliënt niet wilsbekwaam om te beslissen over toestemming voor een behandeling. De arts meent dat de cliënt wél wilsbekwaam is en neemt op basis van die mening een besluit te behandelen zonder de mentor/curator in te schakelen. Wat moet/kan de mentor/curator doen?
  De kwestie ligt op het terrein van de bevoegdheden van de mentor (gezondheidszorg), maar het lijkt niet zinvol het op de spits te drijven. Een gesprek aanvragen met de arts is een goede eerste stap. Zie ook: mentor/curator betrekken bij overleg.

   

  Wat kan/mag een arts ondernemen wanneer een cliënt medicatie nodig heeft maar de curator dit afhoudt/weigert? Mag de arts hier overheen gaan en de medicatie voorschrijven?
  Op grond van goed hulpverlenerschap mag de arts de mening/het verzet van de curator overrulen.

   

  Mag de arts indien hij de cliënt wilsbekwaam acht voor een bepaalde behandeling dit bespreken met cliënt zonder dat de curator hierbij aanwezig is?
  Als de arts de cliënt ter zake wilsbekwaam acht kan hij afspraken maken met de cliënt zelf. Ook zonder dat de curator aanwezig is. Een goed hulpverlener zal wel de curator zo veel mogelijk erbij betrekken en informeren. Tenzij het gesprek uit de hand loopt, zou de curator bij het gesprek tussen cliënt en arts kunnen zijn, maar de rol van de curator bij een wilsbekwame cliënt is adviserend.

  Behandelaar en begeleidingsteam willen een cliënt verhuizen naar een andere, volgens hen meer passende locatie. Cliënt is er een keer wezen kijken en zegt het goed te vinden. Mentor is het er niet mee eens, wel met de diagnose, echter niet met de plek waar ze hem willen plaatsen. De mentor ziet elders passender mogelijkheden voor de cliënt en zegt dat de cliënt door zijn beperking de lange termijn niet kan overzien, dus dat “het wel goed vinden’ in die zin ook maar betrekkelijk is. Hoe nu?

  De cliënt mag zelf beslissen waar hij gaat wonen, op voorwaarde dat hij begrijpt waar het om gaat (wilsbekwaam ter zake is). Bij wilsonbekwaamheid is het de mentor die deze keuze maakt en niet de behandelaar, al zal de mentor wel moeten uitleggen waarom hij het advies van de behandelaars niet overneemt. Het betreft hier zeker een beslissing met langetermijngevolgen, dus aan de wilsbekwaamheid mogen flinke eisen worden gesteld. ‘Goed vinden’ is niet genoeg. Juridisch gezien, dat wil zeggen dat als de rechter erover zou moeten oordelen, is de kans groot dat de mentor gelijk heeft.

  De mentor kan met de behandelaars of met de leidinggevende van de behandelaars een gesprek aangaan en voorstellen dat er een second opinion komt. Of afdwingen dat de cliënt ook gaat kijken op een andere locatie die volgens de mentor meer geschikt is en dan de cliënt vragen wat hij ervan vindt.
  Als de verhuizing toch doorgaat, is er de mogelijkheid om in de rapportage aan de rechter aan te - blijven - geven dat de cliënt op een voor hem minder geschikte plek zit. En op een later moment de rechter vragen om rugdekking bij het realiseren van een overplaatsing.

   

  Ik ben wettelijk vertegenwoordiger van een man wiens vrouw in een verpleeghuis zit en een BOPZ-verklaring heeft. Nu moeten er voor mevrouw verschillende formulieren ondertekend worden. Moet/mag de vertegenwoordiger van meneer deze ook of alleen ondertekenen of mag/kan meneer dit zelf?
  Voor zover de persoon met de Bopz-verklaring zelf begrijpt waar het om gaat (wilsbekwaam ter zake is), zou deze persoon zelf moeten tekenen. Daar waar deze persoon het niet snapt, de gevolgen niet kan overzien van wat het tekenen van een formulier inhoudt, d.w.z. wilsonbekwaam is, zou de vertegenwoordiger moeten tekenen. In de praktijk komt ook wel voor dat in gevallen waarin dit onduidelijk is, beiden tekenen.

   

  Een tante van mijn vrouw, beginnende dementie, ging i.v.m. een erfenis met haar zus naar een notaris om haar handtekening te laten legaliseren. De notaris bekeek de vrouw en vertelde niets voor haar te kunnen doen omdat ze wilsonbekwaam zou zijn. Wat kan de familie nu ondernemen om toch een bewijs van erfrecht te krijgen?
  De demente tante is waarschijnlijk ook niet meer in staat is een volmacht af te geven en iemand te machtigen om ter zake van de afwikkeling van deze erfenis namens haar op te treden. De volmacht zou bij de notaris moeten worden opgesteld en ook dat zal niet lukken vanwege de geconstateerde wilsonbekwaamheid. Dan blijft over de mogelijkheid van bewind. De door de kantonrechter te benoemen bewindvoerder kan dan namens de demente tante rechtsgeldig optreden bij de notaris.

   

  Momenteel is er in de instelling waar mijn dochter woont veel aan het veranderen w.b. medezeggenschap. Wat de cliënt (en de groepsleiding) wil is volgens de instelling leidend en als curator moet ik daar mee instemmen, ook als ik het er niet mee eens ben. De directeur beweert dit op grond van de wet. Wat is hiervan juist?
  Volgens de wettelijke regeling kan iemand die onder curatele staat, zelf zorgbeslissingen nemen zolang hij of zij wilsbekwaam ter zake is. Dat wil zeggen: als de curandus snapt wat een voorgestelde wijziging van de dagbesteding of zorg betekent en de gevolgen daarvan overziet, kan hij hierover beslissen. De curator beslist wanneer de persoon onder curatele niet snapt en niet overziet waar het om gaat. De directeur heeft een andere inschatting van de wilsbekwaamheid dan de curatrice. Dit verschil van inschatting komt vaker voor en de oplossing is in eerste instantie overleg tussen curator en directeur of tussen curator en de leidinggevende van de directeur. De mening van de cliënt is doorslaggevend mits deze wilsbekwaam is.

   

  Ik ben curator van mijn broer. Hij is volgens mij wilsbekwaam op het punt van financiën. Wie neemt de uiteindelijke beslissing als wij het niet eens zijn over een bepaalde uitgave?
  Als het gaat om financiële beslissingen heeft de curator het altijd voor het zeggen. Ook als de persoon onder curatele wilsbekwaam is t.a.v. een financiële aangelegenheid, is het de curator die beslist. Dus dit is anders dan bij zorgbeslissingen.

   

  Mijn oma is dement aan het worden. Haar broers, zussen man en kinderen zijn overleden. De enige familieleden zijn mijn broer en ik. Mijn vader, haar schoonzoon, behartigt haar belangen op financieel gebied en tot op heden ook medisch.
  
  Mijn oma is opgenomen in het ziekenhuis en zij heeft altijd aangeven niet meer behandeld te willen worden, laat staan gereanimeerd of geopereerd. Er is een niet-reanimeerverklaring aanwezig maar geen verklaring voor niet behandelen. Nu is behandeling nodig en heeft mijn vader namens oma gezegd dat zij niet meer behandeld wil worden. De behandelend arts twijfelt aan de bevoegdheid van mijn vader om dergelijke beslissingen te nemen omdat hij niet benoemd is tot mentor en geen naaste familielid is. Hoe zit dit?
  Wanneer een meerderjarige wilsonbekwaam is om zelf zorgbeslissingen te nemen, kan deze persoon worden vertegenwoordigd door zijn/haar partner of door een van de ouders, kinderen, broers of zussen. Uw vader komt in dit rijtje niet voor. Om bevoegd te zijn om namens oma te spreken moet hij benoemd zijn, óf door oma in een volmacht óf door de rechter als mentor of curator. Formeel is uw vader nu niet bevoegd tot vertegenwoordigen; hij kan dus niet namens oma aandringen op nakoming van de wens niet te worden behandeld. Wel kan hij de arts informeren dat dit volgens hem de wil van oma is. De arts die de zorg van een goed hulpverlener in acht moet nemen, zal op zoek gaan naar de wil van oma die dit op dit moment niet meer zelf kan aangeven. Hij zal dus mede op grond van de uitlatingen van vader kunnen beslissen niet te behandelen. Hij is daartoe echter niet verplicht. Degene die mentor wordt staat sterker tegenover de arts.

   

  Als een Alzheimerpatiënt drie kinderen heeft die alle drie als vertegenwoordiger willen optreden, kan de arts dan beslissen wie van hen dat moet gaan doen?
  Het is inderdaad zo dat als er meer kinderen zijn van een wilsonbekwame Alzheimer patiënt die willen optreden als vertegenwoordiger, de arts bevoegd is om een van hen aan te wijzen als vertegenwoordiger en die te beschouwen als eerste contactpersoon. De wet biedt hem die ruimte (Wgbo (art. 7:465 lid 3 BW) en Wet Bopz art. 38a lid 4). De arts is niet verplicht contact te onderhouden met de drie familieleden. Wanneer de drie kinderen er onderling niet uitkomen wie als eerste contactpersoon zal gelden of als de arts de kinderen tegen elkaar uitspeelt, is het raadzaam de kantonrechter in te schakelen en hem te verzoeken om een mentor te benoemen. Dat kan een van de kinderen worden, maar het zou kunnen dat, als er ruzie in de familie is, de rechter een mentor van buiten de familie benoemt.
  Wanneer een arts bij zijn optreden niet de zorg van een goed hulpverlener in acht neemt, kan hij tuchtrechtelijk worden aangeklaagd.

• Wilsbeschikking / wilsverklaring

  In de gezondheidszorg mag u alleen behandeld worden met uw toestemming. U geeft toestemming op basis van informatie die u krijgt van uw behandelaar. U moet deze informatie kunnen begrijpen. U beslist dus zelf of u wordt behandeld.

  In de toekomst kunt u zo ziek worden dat u geen beslissingen meer kunt nemen. Wanneer u niet in staat bent om zelf een weloverwogen besluit te nemen, bent u wilsonbekwaam. In dat geval zullen anderen bepalen hoe u behandeld wordt. U kunt uw wensen opschrijven en een wilsverklaring of wilsbeschikking opstellen. De wilsverklaring of wilsbeschikking wordt gebruikt als u zelf geen beslissingen meer kunt nemen.

  Uitgebreide informatie over het opstellen en veranderen van een wilsverklaring of wilsbeschikking vindt u op de website van NPCF.

   

   

   

• Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning

  De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen met een beperking ondersteuning kunnen krijgen. Het kan gaan om ouderen, gehandicapten of mensen met psychische problemen. Zij krijgen bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of een rolstoel. Dankzij de Wmo kunnen zij meedoen in de maatschappij en zo veel mogelijk zelfstandig blijven wonen. Gemeenten voeren de Wmo uit. Iedere gemeente legt andere accenten.

  www.rijksoverheid.nl

• Woonplaats curandus/gementoreerde

  Heeft de mentor/curator inspraak als de zorginstelling de cliënt naar een andere afdeling, locatie of instelling wil laten verhuizen?
  Ja, op grond van zijn taak om toezicht te houden op zo goed mogelijke zorg.

   

  Is de mentor bevoegd te beslissen over de verblijfplaats van de gementoreerde, bijvoorbeeld een zorginstelling?
  De mentor is bevoegd om de verblijfplaats te bepalen als de persoon waar het om gaat op dit punt wilsonbekwaam is, d.w.z. niet de gevolgen en gevaren overziet die ontstaan als hij ergens niet gaat wonen of ergens anders gaat wonen. Dit is een belangrijke bevoegdheid. De hoofdverantwoordelijkheid van een mentor is zorgen voor een goede zorgplek en voor goede zorg.
  De mentor kan wel beslissen dat zij gaat wonen in een instelling voor begeleid wonen, maar niet in een Bopz-instelling. Als iemand daar niet naar toe wil kan alleen het CIZ of de rechter (of bij spoed de burgemeester) beslissen dat hij/zij daar moet wonen.

   

  Ik ben moeder en curator van zoon met verstandelijke beperking en stoornis in autistisch spectrum. Mijn ex-man is bezig om mijn zoon over te halen om bij hem te komen wonen. Welke mogelijkheden heb ik als curator om dat te voorkomen?
  Een van de bevoegdheden van de curator/mentor is het bepalen van de woonplek van de te beschermen meerderjarige. Deze bevoegdheid heeft de curator/mentor alleen als de meerderjarige ter zake wilsonbekwaam is, d.w.z. in dit geval niet de gevolgen en gevaren overziet die ontstaan bij het gaan wonen bij zijn vader. Eventueel kan de curator/mentor de politie inschakelen als de zoon, onder valse voorwendselen daartoe aangezet, bij de vader is gaan wonen. Er zijn in de rechtspraak voorbeelden van curatoren/mentoren die bij de kort geding rechter (voorlopige voorzieningen rechter) met succes een procedure voeren waarbij degene die zonder toestemming de wilsonbekwame curandus/gementoreerde naar een andere woonplek heeft gebracht, met een dwangsom wordt verplicht de curandus/gementoreerde terug te brengen.

• Woonplaats vertegenwoordiger

  Mag de bewindvoerder/mentor/curator in buitenland woonachtig zijn?
  Het is zeer goed mogelijk dat een bewindvoerder/mentor/curator woonachtig is in het buitenland. Het gaat er vooral om dat de betreffende persoon in staat is uitvoering te geven aan zijn/haar opdracht. De rechter zal er dus wel op letten dat de afstand niet zo groot is dat het onderling contact nauwelijks mogelijk is.

   

  Ik ben curator van mijn gehandicapte zus die in een zorginstelling verblijft. Nu ben ik voor mijn werk voor onbepaalde tijd gaan wonen en werken in Suriname. Mijn schoonzus bezoekt mijn zus geregeld en houdt mij op de hoogte van alles. Het financiële beheer heb ik aan een stichting uitbesteed. Van hen ontvang ik elk kwartaal een financieel verslag. Het contact met de dagelijkse leiding van de zorginstelling verloopt via mijn schoonzus en via email. Indien nodig kan ook gebeld worden. Kan ik onder de gegeven omstandigheden curator blijven van mijn zus? De zorginstelling heeft daar problemen mee.
  Enerzijds: als je het gevoel hebt dat jij je werk als curator op deze manier goed kunt doen, dat je zus er geen schade van ondervindt en je schoonzus het geen punt vindt is het dus voor jullie geen probleem om het zo te houden. De enige die er een probleem van maakt is de zorginstelling. Informeer eerst eens wat precies daar het probleem is en kijk of dat op een of andere manier opgelost kan worden.

  Anderzijds kan het handiger, praktischer zijn als je schoonzus curator zou zijn, want zij zit dichter in de buurt, is gemakkelijker te benaderen door de zorginstelling en kan ook beter contact houden met je zus.

  De oplossing kan zijn dat je een verzoek indient bij de rechtbank om je schoonzus co-curator te maken. Je bent dan samen curator, samen verantwoordelijk. Dus eigenlijk formaliseer je dan de situatie zoals die nu in de praktijk al is.