Voordelen van een wettelijk benoemde vertegenwoordiger
Het heeft voordelen om een officiële vertegenwoordiger door de rechter te laten benoemen. De benoemde vertegenwoordiger wordt bijna altijd direct erkend als vertegenwoordiger door instanties.
Bij benoeming van de vertegenwoordiger moet de kantonrechter rekening houden met de wensen van de meerderjarige. De zeggenschap en de eigen inbreng van de meerderjarige is wel minder dan bij een volmacht maar zeker niet verdwenen. Alleen als er belangrijke redenen zijn, mag de rechter de wensen van de meerderjarige naast zich neerleggen en iemand anders benoemen.
Bij financiële zaken
Wat financiën betreft kan het lastig zijn als er niet een officiële vertegenwoordiger is. Wanneer de te beschermen meerderjarige wilsonbekwaam is, ontstaan er bij banken nogal eens problemen over het gebruik van de en/of-rekening.
Erkenning door hulpverleners en zorgaanbieders
Ook kan het zijn dat de onbenoemde vertegenwoordiger door de hulpverleners/zorgaanbieders niet wordt erkend als vertegenwoordiger. Wanneer de meerderjarige verblijft in een voorziening voor mensen met een verstandelijke beperking worden veel beslissingen genomen die niet (zuiver) medisch van aard zijn. Daar gaat het veel vaker om beslissingen op het gebied van verzorging en begeleiding en dan is een onbenoemde vertegenwoordiger niet bevoegd om beslissingen te nemen.
Bij medische beslissingen
Bij medische beslissingen gelden de regels van de Wgbo (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst). Dat betekent dat de meerderjarige over medische behandelingen zelf mag beslissen, zolang hij ’ter zake’ wilsbekwaam is. Ook als er een mentor of curator is benoemd. ‘Wilsbekwaam’ betekent dat de cliënt de beslissing kan begrijpen, een goede afweging kan maken en de gevolgen van zijn beslissing kan overzien. Is iemand daar niet (meer) toe in staat en heeft hij een mentor of curator, dan beslist die over de behandeling. Verzet de cliënt zich tegen die beslissing, dan treedt de Wet Zorg en Dwang of de Wet verplichte ggz in werking. De behandeling kan dan onvrijwillig doorgezet worden, maar alleen als dat nodig is om ‘ernstig nadeel’ voor de cliënt te voorkomen.
Overigens is voor hoogstpersoonlijke zaken en zaken van leven en dood vertegenwoordiging niet mogelijk. Een mentor of curator kan bijvoorbeeld niet namens de cliënt om euthanasie vragen of een niet-reanimeren verklaring tekenen. Een curator kan bijvoorbeeld ook niet namens zijn cliënt een kind erkennen.
Nadelen van een officieel benoemde vertegenwoordiger
Als de rechter iemand benoemt om de zaken van een meerderjarige te regelen (curatele, bewindvoering of mentorschap), dan is diegene in principe zelf niet meer bevoegd om te beslissen. Bij een curatele wordt zo iemand zelfs handelingsonbekwaam. Bij medische beslissingen ligt dit echter anders. Als de hulpverlener diegene ter zake wilsbekwaam acht, kan hij beslissingen over medische behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding gewoon zelf blijven nemen. Ook als hij een mentor of curator heeft.
Curatele en bewindvoering vanwege problematische schulden wordt vastgelegd in het Curatele- en bewindregister, waar iedereen in kan kijken. Dat geldt ook voor bewindvoering vanwege mentale problemen, als de rechter dat beslist. Veel mensen vinden dat stigmatiserend.
Overigens zal een mentor, bewindvoerder of curator de persoon die hij vertegenwoordigt altijd zoveel mogelijk zelf laten beslissen. Dat hoort bij goede vertegenwoordiging. Doet hij dat niet, dan kan daarover een klacht worden ingediend bij de kantonrechter die de vertegenwoordiger heeft benoemd.
